زخم گوارشی / انواع / تشخیص / علائم / درمان

گوارشی 23 اکتبر 2018

زخم گوارشی چیست؟

زخم گوارشی زخم هایی هستند که در دیواره پوششی معده، پایین مری یا روده کوچک به وجود می آیند. علت ایجاد این التهابات، باکتری H. pylori و همچنین آسیب و فرسایش ناشی از اسید معده می باشد. زخم گوارشی یکی از بیمار های رایج در بین مردم  هستند.

این زخم ها به سه دسته تقسیم می شوند:

  • زخم معده: زخم هایی که درون معده ایجاد می شوند.
  • زخم مری: که در داخل مری به وجود می آیند.
  • زخم اثنی عشری: زخم هایی که در بخش فوقانی روده کوچک، به نام دوازدهه، ایجاد می شوند.

علت ایجاد زخم گوارشی

علت ایجاد زخم گوارشی

عوامل مختلفی می توانند باعث آسیب به معده، مری و روده کوچک شوند که شامل موارد زیر می باشند:

  • هلیکوباکتر پیلوری (pylori)، نوعی باکتری است که می تواند باعث التهاب و عفونت معده شود.
  • استفاده مکرر از آسپرین (Bayer)، ایبوپروفن (Advil) و سایر داروهای ضد التهابی (خطر این مسئله زنان و افراد بالای 60 سال تهدید می کند.)
  • سیگار
  • مصرف بیش از حد الکل
  • پرتودرمانی
  • سرطان معده

علائم زخم گوارشی

شایع ترین علامت زخم گوارشی سوزش و درد های شکمی است که از ناف تا قفسه سینه احساس شده و ممکن است خفیف یا شدید باشد.

در بعضی موارد، این درد ممکن است شما را در شب نیز بیدار کند.

زخم های کوچک گوارشی احتمال دارد در مراحل اولیه، علائمی نداشته باشند.

علائم ریاج دیگر عبارتند از:

  • تغییر اشتها
  • حالت تهوع
  • مدفوع تیره یا خونی
  • کاهش وزن بدون دلیل
  • سوهاضمه
  • استفراغ
  • احساس درد در قفسه سینه

تست ها و آزمایشاتی برای تشخیص زخم گوارشی

از دو نوع آزمایش، به نام آندوسکوپی بالایی و بررسی فوقانی دستگاه گوارش (GI)، برای تشخیص زخم گوارشی استفاده می شود.

READ  سینابیل Cynabile / عوارض قطره سینابیل / درمان سوء هاضمه و کاهش چربی خون (کلسترول خون)

آندوسکوپی بالایی ( فوقانی)

در این روش، پزشک شما یک لوله بلند و متصل به یک دوربین را از درون گلو به معده و روده کوچک وارد می کند تا بتواند زخم ها را بررسی کرده و از آن ها نمونه برداری کند.

همه زخم ها، به آندوسکوپی بالایی نیاز ندارند. این روش، برای افراد مبتلا به سرطان معده، که بیش از 45 سال سن داشته و دارای علائم زیر نیز هستند، بیشتر استفاده می شود:

  • کم خونی
  • کاهش وزن
  • خونریزی در دستگاه گوارش
  • مشکل در غذا خوردن

GI فوقانی

اگر شما در غذا خوردن مشکلی نداشته و همچنین در معرض خطر ابتلا به سرطان نباشید، پزشک، برای آزمایش، از این روش استفاده خواهد کرد.

در این حالت، شما نوشیدنی غلیظی به نام باریم را نوشیده و سپس، یک تکنسین، با استفاده از اشعه ایکس، از مری، معده و روده کوچک شما عکس می گیرد.

GI فوقانی به پزشک کمک می کند تا زخم ها را مشاهده کرده و برای درمان آن ها تصمیم بگیرد.

از آنجایی که H. pylori علت زخم گوارشی است، پزشک برای تشخیص میزان عفونت، معده را آزمایش خواهد کرد.

نحوه درمان زخم گوارشی

درمان زخم گوارشی

روش درمان کاملا بستگی به علت ایجاد این زخم ها دارد.

اگر آزمایشات نشان دهند عفونت H. pylori باعث بروز این بیماری است، پزشک داروهای مختلفی را تجویز خواهد کرد که معمولا تا 2 هفته مصرف می شوند.

این داروها شامل آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن عفونت و پمپ مهارکننده پروتون (PPI) برای کمک به کاهش اسید معده می باشند.

در صورت مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است عوارض جانبی جزئی مانند اسهال یا ناراحتی معده را در خود مشاهده کنید.

اگر این عوارض جانبی باعث ایجاد درد قابل توجهی در شما شده یا در طول زمان بهبود نیابد، با پزشک خود مشورت کنید.

READ  آبسه مقعدی / آبسه مقعد چیست / درمان خانگی آبسه مقعدی در طب سنتی

اگر پزشک متوجه شود که شما عفونت H. pylori ندارید، ممکن است تا 8 هفته، برای کاهش اسید معده و کمک به بهبود زخم ها، PPI (مانند Prilosec یا Prevacid) تجویز کند.

از بین برنده های اسید مانند رانیتیدین (زانتاک) یا فاموتییدین (پپسید) نیز می توانند اسید معده و زخم گوارشی را کاهش دهند. این داروها بدون نسخه نیز قابل خریداری هستند.

پزشک همچنین ممکن است برای حفاظت از معده و کاهش علائم زخم معده، سوکرالفت (Carafate) را تجویز کند.

عوارض زخم گوارشی

زخم های درمان نشده می توانند در طول زمان بدتر شوند و عوارض شدید تری به وجود آورند که به شرح زیر است:

  • ایجاد سوراخ: سوراخ های ایجاد شده در دیواره معده و روده کوچک می تواند باعث بروز عفونت شود. علائم این عارضه، درد گرفتن شدید و ناگهانی شکم است.
  • خونریزی داخلی: زخم ها می توانند باعث خونریزی قابل توجهی شوند و بیمار نیاز به بستری داشته باشد. علائم این نوع خونریزی، سرگیجه، گیجی و مدفوع تیره رنگ است.
  • زخم شدن بافت ها: بعد از ایجاد زخم، بافت ها ضخیم تر شده و عبور غذا از دستگاه گوارش را با مشکل مواجه می کند. نشانه های این اتفاق عبارتند از: استفراغ و کاهش وزن.

هر سه این عارضه ها جدی بوده و ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. اگر علایم زیر را مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید:

  • دل درد شدید و ناگهانی
  • غش کردن، تعریق بیش از حد یا گیجی که می تواند علائم ناشی از یک شوک شدید باشد.
  • وجود خون در استفراغ یا مدفوع
  • معده درد و به سختی لمس کردن شکم
  • درد های شکمی که به هنگام حرکت بدتر شده و با دراز کشیدن بهبود می یابد.
READ  ایلئوستومی چیست / عمل ایلئوستومی / خطرات و بهبودی

دیدگاه کلی و آینده نگری نسبت به زخم گوارشی

با درمان مناسب، بیشتر زخم گوارشی بهبود می یابند. با این وجود، عدم مصرف دارو یا استفاده مجدد از سیگار، الکل، مواد مخدر و داروی کاهش درد غیر استروئیدی در طول درمان می تواند از بهبودی کامل جلوگیری کند.

پزشک ممکن است بعد از درمان اولیه نیز شما را تحت نظر داشته باشد تا از وضعیت بهبودی تان مطمئن شود.

بعضی از زخم گوارشی که زخم صعب العلاج یا مقاوم نامیده می شوند، ممکن است با این درمان ها بهبود نیابند.

اگر زخم تان با استفاده از درمان های اولیه خوب نشد، این مسئله می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:

  • تولید بیش از حد اسید معده
  • وجود باکتری های دیگری غیر از pylori در معده
  • بیماری دیگری مانند سرطان معده یا بیماری کرون

پزشک شما ممکن است از روش دیگری برای درمان استفاده کرده و با انجام آزمایش های دیگر از وجود سرطان معده و سایر بیماری های دستگاه گوارش مطلع شده یا آن ها را رد کند.

چگونه می توان از ایجاد زخم گوارشی جلوگیری کرد؟

بعضی از شیوه ها و عادت های غذایی و زندگی می توانند خطر ابتلا به زخم گوارشی را کاهش دهند. این روش ها عبارتند از:

  • عدم مصرف الکل
  • مصرف نکردن همزمان الکل با دارو
  • شستن مرتب دست ها به منظور جلوگیری از ابتلا به عفونت
  • محدود کردن مصرف ایبوپروفن، آسپیرین و ناپروکسن (Aleve)

با ترک سیگار و سایر محصولات تنباکویی و همچنین پیروی از رژیم غذایی حاوی میوه ها، سبزیجات و حبوبات زندگی سالمی داشته و از ایجاد زخم گوارشی جلوگیری کنید.