ترشک / خواص و مضرات / طبع ترشک و عکس این گیاه

ترشک / خواص و مضرات / طبع ترشک و عکس این گیاه

ترشک  rumex crispus یکی دیگر از گیاهان دارویی مفید بوده که از قدیم الایام مورد استفاده قرار می گرفته هرچند که امروز جزو گیاهان دارویی مشهور نیست.

نام دیگر ترشک

ترشک با این نامها شناخته می شود:
حماض، ترشه، حمیضه، ساق تروشک، ساق ترشک، نیره خراسانی، اوزیل، رومکس، استاک، حلیمون، طوطاق، اشلیه پاتم، امروله، اشلیه کیاتم

طبع ترشک

ترشک دارای طبع سرد و خشک است.

خواص ترشک

ترشک دارای ویتامین های A ، C ، B12 بوده و شادی آور  است.
این گیاه خواص زیر را داشته و برای موارد ذکر شده مفید می باشد:
تب، استفراغ، خستگی، زخم دهان و حلق، امراض پوستی، لکه سفید و کهیر، تصفیه خون،
دندان درد، سنگ کلیه، زخم روده، میل به خوردن گل در اطفال، کبد، یرقان،
قولنج (کولیت) معده، التهاب گوارشی، ترشحات زنانگی، اسهال خونی، اسهال مزمن،
اگزما، خارش، سرفه، یبوست، زخم روده، زگیل، ورم طحال، بواسیر
ترشک مدر، ملین، مقوی، تقویت عمومی، قابض، صفرا آور است.

 

مضرات ترشک

ترشک برای موارد زیر مضر است:
نیروی جنسی، کلیه، طحال، تحریک روده و معده، رماتیسم، نقرس، اسید اوریک
این گیاه عرق آور، اسیدی کننده خون بوده و باعث مسمومیت می شود (مخصوصا پختن ترشک در ظروف مسی)

 

ترشک یا حماض در طب سنتی

یک پژوهشگر گیاهان دارویی در خراسان‌ جنوبی، با اشاره به اینکه گیاه ترشک، گیاهی غنی از ویتامین C، آهن و فسفر است، گفت:

این گیاه در درمان ناراحتی‌های ادراری، کلیوی و اسهال‌ خونی کاربرد دارد و برای جبران ویتامین C در بدن مفید است.

«محسن پویان» گفت: ترشک ایرانی گیاهی متعلق به خانواده علف هفت‌بند که برخی منابع طب گیاهی آن را حمّاض نامیده‌اند،

برگ‌های آن ترش مزه است ساقه آن برافراشته و گل‌ها در ساقه گل‌دهنده پراکنده‌اند.

موارد مصرف ترشک

وی در خصوص موارد مصرف این گیاه، تصریح کرد:

در ترشک پتاسیم اگزالات و تارتاریک اسید وجود دارد. سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر در ترکیب آن گزارش شده است.

این پژوهشگر گیاهان دارویی با بیان اینکه ترشک برای جبران ویتامین C در بدن مفید است، گفت:

در ناراحتی‌های ادراری، کلیوی و اسهال‌خونی کاربرد دارد.

پویان اظهارکرد: ترشک ایرانی در بیشتر مناطق استان گسترش دارد، اما هنوز به‌عنوان گیاه دارویی شناخته شده نیست و در اغلب روستاهای منطقه قائنات می‌توان آن را مشاهده کرد.

وی افزود: در میان عشایر مرسوم است که از دانه‌های این گیاه استفاده می‌کنند.

طریقه استفاده‌ی آن هم به این ترتیب است که دانه‌های این گیاه را می‌کوبند و پس از مرطوب کردن در محل درد و مفاصل می‌گذارند و به‌عنوان مُسَکن از آن استفاده می‌کنند.

این پژوهشگر گیاهان دارویی گفت:

گیاه ترشک منبع ویتامین C است. بنابراین کسانی که کمبود ویتامین C دارند این گیاه می‌تواند برای آن‌ها منبع ویتامین C باشد.

علاوه‌بر آن، این گیاه آهن و فسفر کافی هم دارد.

پویان اظهار کرد:

هم‌چنین این گیاه دارویی اشتها‌آور و تصفیه‌کننده و هضم‌کننده بسیار خوبی است و به‌خاطر خاصیت تصفیه‌کنندگی‌اش برای کسانی که دارای جوش‌های موضعی و پوستی هستند بسیار مفید است.

وی خاطرنشان کرد:

این دارو به علت داشتن اسید اکسولید نباید زیاد و بطور مداوم مورد مصرف قرار گیرد، چون برای مثانه و کلیه می‌تواند مضر باشد.

برای استفاده‌ی موضعی از این دارو اگر برگ یا دانه‌ی له شده، پخته شده یا جوشانده آن روی دمل‌ها گذاشته شود به راحتی درمان می‌شود.

دیگر خواص ترشک:

۱. طبع آن سرد و خشک است.

۲. انواع ترشکها حاوی ویتامین ث می‌باشند در نتیجه مدر هستند.

۳. این گیاه خنک کننده و تب‌بر است.

۴. تصفیه کننده خون می‌باشد.

۵. شادی آور است.

۶. جهت خنازیر به صورت ضماد می‌گذارند.

۷. جهت یرقان از دمکرده ریشه آن استفاده می‌کنند و برگ آن به طور مستمر میل شود.

۸. جهت تقویت معده از برگ آن مانند سبزی خوردن به طور مستمر استفاده گردد.

۹. تقویت کننده کبد است.

۱۰. جهت درد و زخم معده ترشک را پخته با سماق میل کنند.

۱۱. برای رفع زگیل این گیاه را به موضع بمالند.

۱۲. خوردن ترشک مقاومت بدن را در مقابل امراض بالا می‌برد.

۱۳. افراط در خوردن این گیاه برای کلیه مضر است.

۱۴. جهت ‌ورم لثه و دندان که ناشی از کمبود ویتامین ث می‌باشد مفید است.

۱۵. کسانی که گواتر دارند از ترشک مانند سبزی خوردن در برنامه غذایی خود استفاده کنند.

۱۶. برای رفع تب‌های نوبه حدود ۱۵۰ گرم شیره ترشک را به بیمار طی چند نوبت بدهند، کسانی‌که بیماری کلیه دارند با احتیاط مصرف‌کنند.

۱۷. جهت بیماری جرب این گیاه را پخته با آرد تخم کتان و پیه بز ضماد درست کرده در محل بگذارند.

۱۸. یک نسخه برای معالجه یبوست ۱۰۰ گرم برگ ترشک، ۳۰۰ گرم کاهو، کمی جعفری خشک، یک لیتر آب حدود ۲۰۰ گرم نان برشته سبوس‌دار با کمی ادویه پخته و هر شب از این سوپ استفاده گردد و هر شب یک بشقاب میل شود بعد از چند روز یبوست از بین خواهد رفت.

۱۹. برای درمان سفتی شرائین از ترشک به صورت آش استفاده شود.

۲۰. جهت درمان بیماری پیسوریازیس مفید می‌باشد.

۲۱. جهت نارسائی دستگاه دفع ادرار از جوشانده ترشک استفاده گردد.

۲۲. مصرف زیاد این گیاه باعث تولید سنگ کلیه، مثانه و کیسه صفرا می‌گردد.

۲۳. سبزی ترشک باعث هضم غذاهای ثقیل می‌گردد.

۲۴. این گیاه را نباید در ظروف مسی پخت زیرا باعث مسمومیت می‌گردد.

۲۵. ترشک پاک کننده خوبی است اگر چند برگ آن را در شیشه‌ای روغنی ریخته و آب بریزیم روغن آن شیشه را پاک می‌کند.

۲۶. برای پاک کردن لکه جوهر از لباس چند برگ تازه این گیاه را به لکه بمالید سپس با صابون بشوئید این عمل را چند بار تکرار کنید تا کاملاً پاک شود.

۲۷. جهت پائین آوردن فشار خون ترشک سبزی مناسبی است.

۲۸. ترشک کم کننده چربی خون است.

۲۹. جهت تسکین کمردرد از دانه ترشک به صورت دمکرده استفاده گردد.

۳۰. کسانی که درد مفاصل و یا نقرس دارند از خوردن این گیاه خودداری کنند.

۳۱. جهت جمع شدن و سفت شدن پوست صورت برگ ترشک را له نموده با عرق رازیانه مخلوط نموده به صورت ضماد بگذارند.

۳۲. جهت رفع کم‌خونی از دمکرده ریشه ترشک روزی ۳ فنجان بنوشند.

۳۳. جهت ترشحات زنانه از این گیاه به عنوان سبزی میل شود.

۳۴. کسانی که اسید اوریک دارند از خوردن این گیاه خودداری کنند.

 

خصوصیات ظاهری گیاه ترشک

ترشک مربوط به جنس Rumex با ۲۰۰ گونه گیاهی بوده که عموما دارای  ریشه هایی بلند و برگهای چرم مانند می باشند.

این گیاه گیاهی چندساله  بوده  که در کشورهای آمریکای شمالی و اروپا به عمل می آید

گیاهی تک جنسی دارای گلهایی به رنگ سبز یا سبز مایل به قرمز بوده و ارتفاع این گیاه بین ۰٫۳ تا یک متر و دارای ریشه ضخیم و ساقه‌ی راست و بدون کرک می‌ باشد.

برگ های این گیاه متناوب و  ساده و بیضوی و تیرکمانی شکل بوده و گلهای کوچک با پوششی مرکب از شش کاسبرگ به وضع مجتمع به صورت دسته‌های ۳ تا ۸ تایی در قسمت انتهایی ساقه قرار دارند.

شرایط محیط رشد گیاه ترشک

ترشک در ایران، در مناطق معتدل کشور رویش داشته و این گیاه آب و هوای سرد را بیشتر می‌پذیرد.
لذا اگر در مناطق گرم و مرطوب کشت گردد احتمال ابتلا به بیماری سفیدک پودری زیاد خواهد شد.
این  گیاه مقاوم می باشد و از لحاظ نیاز آبی جزو گیاهانی بوده که به آبیاری بسیار کمی احتیاج داشته و بهمین دلیل بایستی در هنگام آبیاری بسیار دقت کرد تا زمین غرقاب نشود.
این گیاه چند ساله تا ۳ سال بازدهی اقتصادی دارد و در برخی  مواقع مشاهده می شود که برگهای آن تغییر رنگ داده  که در این صورت میتوان با افزودن فسفر به خاک نسبت به رفع این مشکل اقدام نمود.

نحوه تکثیر کاشت گیاه ترشک

کشت این گیاه توسط بذر، به صورت مستقیم در زمین اصلی انجام می گیرد و نکته قابل توجه اینکه عملیات کشت این گیاه می بایست به صورت بسیار تنک صورت پذیرد
و در صورتی که هدف برداشت گل بود می بایست عملیات برداشت در مرحله گلدهی یعنی قبل از تشکیل میوه و بذر صورت گرفته شود.
اما در مقیاس وسیع کشت، زمانی که ۵۰ تا ۶۰ درصد گل ها باز بشوند، برداشت کل خوشه‌ها اعم از باز شده و باز نشده صورت می‌پذیرد و سپس خوشه‌‌های جمع‌آوری شده را در سایه و در محلی که دارای تهویه مناسب باشد خشک می نمایند.

انواع گیاه ترشک

ترشک دارای انواع مختلفی است از جمله: گیاه ترشک کوهی، گیاه ترشک شبدری، ترشک درشت، ترشک میشی، ترشک مواج