گاستریت آتروفیک / ورم معده مزمن / انواع گاستریت معده / علایم گاستریت آتروفیک / تشخیص گاستریت آتروفیک / درمان گاستریت آتروفیک
گاستریت آتروفیک / ورم معده مزمن / انواع گاستریت معده / علایم گاستریت آتروفیک / تشخیص گاستریت آتروفیک / درمان گاستریت آتروفیک
گاستریت آتروفیک یا ورم مزمن معده زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از معده، برای مدت طولانی، ملتهب شده باشد.
با گذشت زمان، این التهاب باعث آسیب به بافت های معده، مشکلات گوارشی و کمبود مواد مغذی خواهد شد.
گاستریت آتروفیک، معمولا، به خاطر عفونت باکتریایی ایجاد می شود، اما گاهی نیز، دلیل آن بیماری خودایمنی است که بسته به علت، درمان های متفاوتی نیز وجود دارد. در هرحال، نحوه زندگی و برنامه غذایی، نتیجه درمان را بهبود میبخشد.
در این مقاله، ما علائم گاستریت مزمن، علت های گاستریت معده و روش های مختلف درمان گاستریت را بررسی خواهیم کرد.
گاستریت آتروفیک (ورم مزمن معده) چیست؟
گاستریت، اصطلاح پزشکی برای ورم معده است و گاستریت آتروفیک، نوعی ورم معده مزمن می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطلب گاستریت یا ورم معده را مطالعه نمایید.
این التهاب بیشتر در قسمت های غشا مخاطی بافت معده به وجود می آید و منجر به مشکلات گوارشی مختلف می شود.
در مراحل اولیه، ورم معده معمولا نشانه ای ندارد و فرد ممکن است سال ها، بدون آگاهی، به این بیماری مبتلا باشد.
زمانی که شخص به گاستریت آتروفیک خودایمن دچار می شود، بدن، به اشتباه، به سلول های مفید معده، از جمله intrinsic factor، حمله میکند.
این سلول، عامل جذب ویتامین B12 است. هنگامی که فرد قادر به جذب این ویتامین نباشد، به کم خونی شدید دچار شده و بدن قادر به تولید گلبول های قرمز نخواهد بود.
علت ورم معده یا گاستریت آتروفیک
عفونت باکتریایی توسط هلیکوباکتر معده ای یا H. pylori، معمولا باعث ورم معده شده و حدود نیمی از مردم، به آن مبتلا می شوند.
نوع دیگری از این بیماری که دلایل ژنتیکی را ارثی دارد، به ورم معده خودایمن معروف است و در آن، سیستم ایمنی بدن، به سلول های مفید معده حمله میکند.
هلیکوباکتر پیلوری شایعترین علت ورم معده است و اغلب، در مراحل اولیه بیماری، علائمی ندارد.
ورم معده، معمولا از زمان کودکی آغاز می شود و اگر به آن توجه نشود، با گذشت زمان، به زخم معده تبدیل خواهد شد.
روش های مختلفی باعث ایجاد این باکتری می شوندکه عباتند از:
- نوشیدن آب آلوده
- مصرف غذاهای تهیه شده با آب آلوده
- تماس مستقیم با بزاغ، استفراغ یا مدفوع فرد آلوده به باکتری هلیکوباکتر پیلوری
علائم گاستریت آتروفیک
اغلب افراد ممکن است از ابتلا به ورم معده آگاهی نداشته باشند، زیرا نشانه قابل توجهی ندارد. به همین دلیل، تشخیص این بیماری ممکن است سالها بعد از آن اتفاق بیافتد.
علائم این بیماری بسته به علت آن که از نوع ورم معده خودایمن یا باکتریایی است، متفاوت میباشند.
وقتی عفونت باکتریایی باعث ایجاد ورم معده میشود، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- کاهش وزن ناخواسته و غیر طبیعی
- استفراغ
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- کمبود آهن
- معده درد
- زخم معده
وقتی فرد به ورم معده خودایمن مبتلاست، ممکن است علائم فقر آهن و کبود ویتامین B12 را نیز داشته باشدکه شامل:
- درد در قفسه سینه
- خستگی
- وزوز یا زنگ زدن گوش
- سرگیجه
- احساس سرگردانی و بیحالی
- تپش قلب
کمبود ویتامین B12، در برخی مواقع، باعث آسیب به اعصاب شده و فرد ممکن است حالات زیر را تجربه کند:
- احساس گیجی
- بی ثباتی و لرزش به هنگام راه رفتن
- سوزن سوزن شدن انگشتان یا احساس بی حسی در بازوها و پاها
روند تشخیص بیماری گاستریت آتروفیک
در ابتدا، پزشک، احتمالا، معاینه فیزیکی انجام داده و آزمایش هایی برای تشخیص ورم معده تجویز میکند.
در معاینه فیزیکی، پزشک اطراف معده را لمس کرده تا متوجه شود در چه نقاطی درد وجود دارد.
همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر موارد زیر، آزمایش خون تجویز کند:
- کمبود ویتامین B12
- کمبود پپسینوژن که نوعی ویتامین است که معده تولید میکند.
- آنتی بادی هایی که به عوامل ذاتی و یا سلول های معده حمله میکنند.
- بالا بودن سطح هورمونی به نام گاسترین که باعث تولید اسید معده میشود.
اگر پزشک مشکوک شود که آیا در بدن فرد، باکتری هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد، ممکن است آزمایش تنفسی نیز انجام دهد. این آزمایش شامل بلعیدن ماده ای حاوی کربن و سپس بازدم آن، درون یک لوله آزمایش میباشد.
اگر در بدن فرد این باکتری وجود داشته باشد، معده کربن آزاد کرده که به هنگام بازدم قابل مشاهده خواهد بود.
پزشک همچنین ممکن است از سلولهای معده نمونه برداری کند. برای انجام این کار، او آندوسکوپ را که لوله ای دراز با نوری در قسمت ابتدایی است، از طریق دهان وارد معده کرده و سپس با استفاده از ابزاری که درون آن وجود دارد، عمل نمونه برداری را انجام میدهد.
نمونه برداری، به پزشک برای تشخیص علت علائم و امکان ابتلا فرد به ورم معده کمک خواهد کرد.
عوامل خطرناک در گاستریت آتروفیک (ورم معده)
در تماس بودن با باکتری H. pylori، خطر ابتلا به ورم معده را افزایش می دهد. این بیماری جهانی، در مناطق پرجمعیت و فقیر، بسیار شایع است.
ورم معده خودایمن، در جهان، شیوع کمتری دارد و ممکن است بیشتر در افراد آمریکایی- آفریقایی، آسیایی، اسپانیایی و مردم شمال اروپا رخ دهد.
افراد مبتلا به بیماری های زیر، بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند:
- بیماری تیروئید
- دیابت نوع یک
- افراد دارای لک و پیس
- بیماری ادیسون
افراد دارای ورم معده، بیش از دیگران، در معرض خطر ابتلا به سرطان معده نیز هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطلب علائم سرطان معده را مطالعه نمایید.
درمان گاستریت آتروفیک (ورم معده مزمن)
پزشک با توجه به علت اصلی، نحوه درمان را انتخاب می کند. همچنین، با درمان علت بیماری، علائم آن نیز کاهش پیدا خواهدکرد.
برای درمان ورم معده باکتریایی، معمولا از آنتی بیوتیک استفاده می شود و در برخی مواقع نیز ممکن است دارویی برای کاهش اسید معده و بهبود آن، تجویز شود.
در زمینه درمان ورم معده خودایمن، پزشک تزریق ویتامین B12 را توصیه خواهد کرد که عوارض کمبود این ویتامین را نیز از بین می برد. همچنین، باید به این نکته دقت شود که فرد کم خونی و فقر آهن نداشته باشد.
رژیم غذایی و شیوه زندگی
علاوه بر روش های درمانی، مردم باید در خانه نیز، کارهایی برای کنترل بیماری انجام دهند.
برای افراد مبتلا به ورم معده خودایمن، پیروی از رژیم غذایی غنی از ویتامین B12، به منظور کاهش عوارض کمبود آن، ضروری است. منابع خوب این ویتامین عبارتند از:
- گوشت صدف
- گوشت گاو
- تخم مرغ
- غلات غنی شده
- شیر
- ماست
- ماهی چرب
برای جلوگیری از تماس با باکتری H. pylori، به هنگام سفر به کشورهای دارای آب آلوده، باید نکات بهداشتی را دقیقا رعایت کرد.
راهکارهایی برای جلوگیری از تماس با این باکتری عبارتند از:
- مصرف میوه ها و سبزیجاتی که کاملا شسته و تمیز باشند.
- پرهیز از مصرف موادغذایی تغذیه شده با آب آلوده
- استفاده از آب معدنی در صورت آلوده بودن آب
نتیجه گیری
ورم معده باکتریایی، نسبتا راحت و با مصرف دارو درمان میشود. با دانستن علت اصلی و پیروی از روش درمانی درست، بهبودی کامل اتفاق خواهد افتاد.
هر دو نوع ورم معده، خطر ابتلا به برخی سرطانها را افزایش خواهد داد. با این حال، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، نتیجه را تغییر داده و خطر عوارض را نیز کم میکند.
افراد مبتلا به ورم معده خودایمن نیز، با تشخیص و درمان به موقع، به راحتی بهبود مییابند. آنها ممکن است برای جلوگیری از خطر عوارض کمبود ویتامین B12، نیاز به ترزیق آن نیز داشته باشند.
