تفاوت سکته مغزی و آنوریسم
تفاوت سکته مغزی و آنوریسم چیست؟
سکته مغزی یک مورد پزشکی اورژانسی است که روی مغز اثر گذاشته و زندگی فرد را تهدید می کند. آنوریسم مغزی با سکته مغزی تفاوت دارد اما می تواند منجر به سکته مغزی شود. هر دو بیماری از مشکلات موجود در دیواره رگ های خونی حاصل می شوند. برخی از خطرات و علائم این دو بیماری مشابه هستند اما تفاوت هایی کلیدی بین آن ها وجود دارد.
در این مطلب می خوانید:
علائم
علائم سکته مغزی
غالبا سکته مغزی به علت انسداد شریان ها (سرخرگ) اتفاق می افتد. فرد مبتلا به سکته مغزی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- افتادگی یک طرف صورت
- ناتوانی در بلند کردن بازوها
- ضعف یا بی حسی در یک بازو
- مشکل یا ناتوانی در صحبت کردن
- فلجی کامل در یک طرف بدن
- اختلال بینایی ناگهانی
- سرگیجه
- سردرگمی یا مشکل در فهم و شناخت افراد دیگر
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی اعضا
- مشکل در بلع
در صورت مشاهده فردی که این علائم را دارد با اورژانس تماس بگیرید.
علائم آنوریسم
آنوریسمی که هنوز به مرحله ترکیدن نرسیده است علائم خاصی ندارد. علائم آن زمانی ظاهر می شوند که برآمدگی رگ بیش از حد بزرگ شده و احتمال ترکیدن آن بسیار بالا رفته باشد.
فردی که تشخیص داده شده مبتلا به آنوریسم مغزی است، باید با پیدایش علائم بیماری در اسرع وقت اقدامات پزشکی دریافت کند، زیرا ممکن است اقدامات درمانی مانع ترکیدن و پارگی رگ شوند.
آنوریسم مغزی آسیب ندیده ممکن است دارای علائم زیر باشد:
- مشکلات بینایی مانند دو بینی
- درد در بالا یا اطراف چشم
- بزرگ شدن مردمک یک چشم
- ضعف یا بی حسی صورت
- سردرد
- از دست دادن تعادل
- مشکل در صحبت کردن
- مشکلل در فکر کردن
آنوریسم پاره شده در مغز معمولا باعث موارد زیر می شود:
- سردرد “رعد و برقی” شدید
- استفراغ
- گرفتگی و خشکی گردن
- حساسیت به نور
- غش، تشنج یا کما
فردی که مبتلا به آنوریسم است ممکن است قبل از پارگی آنوریسم دچار خونریزی های جزئی و کوتاه مدت شود که با سردرد همراه است.
اگر کسی علائم سکته مغزی یا آنوریسم را دارد، باید از فوریت های پزشکی کمک بگیرد زیرا هر دو مورد می توانند منجر به مرگ شوند.
بیشتر بخوانید:
عوارض بعد از سکته مغزی و درمان آن
همه آنچه باید در مورد سکته مغزی بدانید
مقایسه علائم آنوریسم و سکته مغزی
اگر آنوریسم پاره نشده باشد، معمولا فرد هیچ علائمی را تجربه نمی کند.
سردرد ناگهانی تفاوت اصلی بین آنوریسم پاره شده و سکته مغزی ناشی از لخته خون است.در صورت پاره شدن آنوریسم در عرض چند ثانیه یک سردرد ناگهان شدید در فرد رخ می دهد.
علائم و نشانه های دیگر آنوریسم پاره شده و سکته مغزی رایج، ممکن است متفاوت باشد. با این حال سردرد شدید ناگهانی مهمترین تفاوت میان این دو بیماری است.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک مورد پزشکی اورژانسی است که در آن، خون رسانی به برخی از نواحی مغز به طور ناگهانی متوقف شده و این مسئله مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به این نواحی می شود. این امر منجر به مرگ سلول ها و بافت مغزی می شود. سکته مغزی ممکن است ایسکمیک یا هموراژیک باشد.
سکته مغزی ایسکمیک: در این حالت، یک یا چند شریان در مغز مسدود شده و جریان خون به تمام قسمت های مغز قطع می شود.
سکته مغزی هموراژیک: رگ های خونی پاره شده یا نشت می کنند و خون وارد قسمت هایی از مغز می شود که در حالت نرمال در آن جا وجود ندارد.
دو نوع سکته مغزی هموراژیک وجود دارد:
- هموراژی داخل مغزی: خونریزی در داخل مغز اتفاق می افتد.
- هموراژی زیر عنکبوتیه: خونریزی روی سطح مغز رخ می دهد و خون وارد فضای پر از مایع بین مغز و استخوان زیر جمجمه می شود که غیر عادی است.
اغلب سکته های مغزی از نوع ایسکمیک هستند.
آنوریسم چیست؟
آنوریسم یک برآمدگی به صورت حباب در شریان (سرخرگ) است که به علت ضعف در دیواره شریان به وجود می آید و می تواند باعث ضعیف تر شدن دیواره و حتی ترکیدن آن شود.
آنوریسم در شکل ها و اندازه های متفاوت وجود دارد و در مکان های مختلف بدن اتفاق می افتد.
آنوریسم می تواند در هر رگی رخ دهد. مهمترین انواع آنوریسم در بزرگترین سرخرگی که از قلب خارج می شود (آئورت) و سرخرگ های مغزی اتفاق می افتند.
چرا یک شریان پاره شده و خونریزی می کند؟
سردرد رعد و برقی نشان دهنده ی آنوریسم پاره شده است. یک رگ در مغز به دلیل ضعیف شدن دیواره اش ممکن است پاره شده و خونریزی کند. این امر می تواند به علت سکته مغزی هموراژیک زیر عنکبوتیه یا به دلیل آنوریسم نیز رخ دهد.
فرد مبتلا به آنوریسم در خطر بیشتری برای ابتلا به سکته یا خونریزی مغزی قرار دارد. فرد مبتلا به آنوریسم پاره شده نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد. آنوریسم های پاره شده بسیار خطرناک هستند و بدون کمک فوری میتوانند کشنده باشد.
انجمن ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) بیان کرده است که حدود ۲۵ درصد افراد مبتلا به آنوریسم مغزی پاره شده، در ۲۴ ساعت اول می میرند. در ۲۵ درصد از موارد نیز بسته به عوارض ناشی از این بیماری، فرد تا ۶ ماه احتمال مرگ دارد.
زنده ماندن پس از پارگی آنوریسم بستگی به عوامل متعددی از جمله سن، سلامت عمومی و سرعت دریافت مراقبت های پزشکی دارد. برخی اوقات ممکن است فرد با درمان پس از آنوریسم مغزی پاره شده زنده بماند، اما عوارض آن تا آخر عمر با وی باقی خواهد ماند.
این عوارض شامل:
- احتمال بالاتر وقوع دوباره پارگی آنوریسم
- آسیب مغزی دراز مدت
- مشکلات مربوط به سیستم عصبی
خطرات و پیشگیری
مواردی که خطر سکته مغزی یا آنوریسم را افزایش می دهند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کهولت سن
سیگار کشیدن برای هر کسی که آنوریسم پاره نشده دارد، خطرناک است زیرا خطر پاره شدن آنوریسم را افزایش می دهد.
خطرات و پیشگیری از سکته مغزی
برخی عوامل باعث افزایش احتمال سکته مغزی می شود. مهمترین آن ها عبارتند از:
- سیگار کشیدن و یا مصرف سایر دخانیات
- کمبود فعالیت بدنی
- رژیم غذایی نامناسب
- چاقی مفرط
همچنین عوامل ژنتیکی مانند سابقه خانوادگی بیماری های قلبی یا سکته مغزی نیز تاثیر گذارند که فرد نمی تواند آن ها را کنترل کند.
عواملی که تا حدودی قابل اجتناب و قابل کنترل هستند عبارتند از:
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- دیابت
خطرات و پیشگیری از آنوریسم
علت ایجاد آنوریسم ناشناخته است ولی تغییرات ناشی از آن که در بدن ایجاد می شود، شامل استرس اکسیداتیو و التهاب هستند.
علل عمده ای که باعث افزایش احتمال آنوریسم مغزی می شوند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین
- مصرف بیش از حد الکل
عوامل فوق خطر پارگی آنوریسم را نیز افزایش می دهند.
سایر عواملی که قابل پیشگیری نیستند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی و سایر عوامل ژنتیکی
- عوامل هورمونی
- داشتن سن بین ۴۰ تا ۶۵ سال
اگر فردی یک یا چند مورد از بیماری های زیر را داشته باشد، خطر بیشتری او را برای ابتلا به آنوریسم تهدید می کند:
- بیماری کلیه پلی کیستیک
- ناهنجاریهای عروق کرونر یا نشتی رگ های خونی در مغز
- تروما یا ضربه به سر
- تومور مغزی
- عفونت در دیواره شریان های مغز
خطر ژنتیکی می تواند با دیگر خطرات آنوریسم همراه شده و احتمال ابتلای به آن را افزایش دهد. برای مثال سیگار کشیدن برای برخی افراد خطرناک تر از دیگران است.
یکی از راه های جلوگیری از تشکیل آنوریسم ورزش منظم است. البته ورزش کردن مزایای فراوانی دارد.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است نشان داد که عوامل مؤثر در کاهش خطر ابتلا به پارگی آنوریسم عبارتند از:
- ورزش کردن
- ترک سیگار
- نگه داشتن کلسترول در محدوده سالم
- کنترل فشار خون
درمان
روش های درمان سکته مغزی و آنوریسم متفاوت هستند.
درمان سکته مغزی
روش درمان سکته مغزی بستگی به نوع آن دارد. با این حال خونریزی زیر عنکبوتیه یا سکته مغزی هموراژیک، روش درمان مشابهی با سکته مغزی ناشی از آنوریسم مغزی پاره شده دارد.
سکته مغزی ایسکمیک
درمان سکته ایسکمیک شامل موارد زیر است:
- مصرف داروهایی برای از بین بردن لخته های خون و جلوگیری از لخته شدن خون در آینده
- رقیق کننده های خون مانند وارفارین
- داروهایی برای کاهش فشار خون
- استاتین ها برای کاهش سطح کلسترول
اگر در فردی انسداد شدید رگ اصلی در مغز رخ داده باشد، ممکن است برای اصلاح آن تحت جراحی قرار بگیرد.
افراد مبتلا به سکته مغزی که جان سالم به در برده اند نیز، باید یک برنامه توانبخشی پس از سکته مغزی داشته باشند.
سکته مغزی هموراژیک
روش درمان هموراژی زیرعنکبوتیه پس از آنوریسم مغزی پاره شده در زیر بیان شده است.
آنوریسم مغزی پاره شده یا سکته مغزی هموراژیک
اگر در سرخونریزی وجود داشته یا آنوریسم مغزی رخ داده باشد، پزشک معمولا فرد را به مرکز تخصصیمغز و اعصاب ارجاع می دهد.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان دارویی فوری با نیمودیپین
- عمل جراحی برای توقف خونریزی آنوریسم
دو نوع مختلف جراحی وجود دارد:
- جراحی مغز و اعصاب
- اندوسکوپی با فنر
روش اول شامل پیدا کردن آنوریسم در مغز و استفاده از انبر فلزی کوچک برای بریدن قسمت برآمده رگ در مغز است.
در روش دوم به جای شکافتن جمجه از کاتتر (catheter) برای دسترسی به مغز استفاده می شود. به این صورت که کاتتر در کشاله ران یا پا قرار داده شده و از طریق شریان ها به مغز می رسد. فنرهای ساخته شده از پلاتین در آنوریسم قرار می گیرند تا از ورود خون به آن جلوگیری کنند. این روش باعث کاهش خطر نارسایی خون به بخش های مختلف مغز شده و شانس بهبودی را بیشتر می کند.
آنوریسم آسیب ندیده
آنوریسم مغزی که تاکنون پاره نشده است، در صورت وجود خطر پارگی امکان درمان دارد.
اگر آنوریسم کوچک باشد یا خطر پارگی آن کم باشد، پزشک می تواند آن را تحت کنترل قرار دهد و نیازی به ریسک عمل جراحی برای آنوریسم کم خطر نخواهد بود.
عمل جراحی برای بریدن آنوریسم یا فنر انداختن، می تواند آنوریسم پرخطر را از پاره شدن یا ترکیدن نجات داده و جریان خون به آنوریسم را متوقف کند.
نتیجه گیری
سکته مغزی و آنوریسم پاره شده نیاز به درمان فوری دارند، چرا که هر دو می توانند مرگبار باشند.
اگر فردی پس از سکته مغزی یا آنوریسم پاره شده جان سالم به در ببرد، ممکن است عوارضی مانند اختلال در صحبت کردن، تفکر، هماهنگی اعضا و تعادل را تجربه کند.
مراقبت از آنوریسم موجود برای جلوگیری از پارگی آن و انجام اقداماتی نظیر ترک و اجتناب از مصرف سیگار، برای کاهش خطر سکته مغزی یا آنوریسم امری ضروری است.
داشتن یک رژیم غذایی متنوع و سالم، داشتن وزن مناسب و ورزش و فعالیت کافی، می تواند خطر بسیاری از مشکلات و بیماری ها از جمله آنوریسم یا سکته مغزی را کاهش دهد.
