راهنمای کامل تفسیر آزمایش / تفسیر آزمایش خون و ادرار و مدفوع / علائم اختصاری آزمایش خون و آزمایش ادرار و آزمایش مدفوع

آزمایش های پزشکی , خون 15 جولای 2018

راهنمای کامل تفسیر آزمایش خون / تفسیر آزمایش خون و آزماش ادرار و آزمایش مدفوع / علائم اختصاری آزمایش خون و آزمایش ادرار و آزمایش مدفوع

در این مقاله طریقه خواندن و تفسیر انواع آزمایش ها مانند: آزمایش خون ، آزمایش ادرار ، آزمایش مدفوع ، چربی خون ، قند خون و … با شرح و توضیح کامل هر یک از موارد ذکر شده در برگه آزمایش آورده شده است.

در این مطلب می خوانید:

انواع آزمایشات

حروف اختصاصی در هر آزمایش

  1. تفسیر آزمایش خون CBC
  1. آزمایش گروه های خونی
  2. آزمایش قند خون
  3. آزمایش چربی خون
  4. مقادیر کلسترول و تری گلیسرید خون
  5. ویتامین ها و مواد معدنی موجود در خون
  6. آزمایش سدیمانتاسیون گلبول های قرمز (ESR)
  7. جدول راهنمای تفسیر آزمایش خون
  8. تفسیر آزمایش ادرار
  1. تفسیر آزمایش مدفوع

چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

نکاتی که باید قبل از انجام آزمایش بدانید!

چهار نکته مهم در مورد رژیم غذایی!

معرفی اعداد سلامتی در برگه آزمایش

انواع آزمایشات

آزمایشات روتین شامل :

آزمایش خون:
CBC_FBS_BS_Hb-HCT_PLT-PT-PTT-Cholestrol_Fb-Cr- BUN-Na-K-Ca-LDL-HDL

آزمایش ادرار : UA-UC

آزمایش مدفوع : گایاگ و کشت مدفوع

سایر آزمایشات غیر روتین است و در مورد بیماران خاص استفاده می شود شامل :

آزمایش مغز نخاع
آزمایش خلط
آزمایش کشت تراشه

سایر آزمایشات

حروف اختصاصی در هر آزمایش

FBS : قند خون ناشتا
MCHC : غلظت متوسط همو گلوبین
WBC : شمارش گلبول های سفید
RBC : شمارش گلبول های قرمز
HB : همو گلوبین
HC :هماتو کریت (درصد گلبول های قرمز در خون )
HCV : حجم متوسط گلبول های قرمز
HCH : مقدار متوسط همو گلوبین در گلبول های قرمز
R.D.W : ضریب تغییرات اندازه گیری گلبول های قرمز
PLT : شمارش پلاکت ها
PTE : در صد پلاکت ها
MPV : حجم متوسط پلاکت ها

بیشتر بخوانید:

MPV در آژمایش خون و درمان آن

MCH : وزن متوسط هموگلوبین
MCV : حجم متوسط هموگلوبین
M/E : نسبت سلول های زاینده گلبول سفید به قرمز
RDW : پهنای گلبول قرمز در منحنی
UA : تجزیه کامل ادرار ( PH ، رنگ ، بو ، توده های متراکم )
TGs : تری گلیسیرید ( چربی که باعث رسوب در رگ هاو عروق می شود )
HCG : تست حاملگی
FSB : آزمایش قند خون

 

آزمایش / تفسیر آزمایش / تفسیر آزمایش خون / تفسیر آزمایش ادرار / راهنمای کامل تفسیر آزمایش

 

تفسیر آزمایش خون CBC

CBC حروف اول سه کلمه انگلیسی زیر است.
کامل=C) COMPLETE)، خونBLOOD B)) ، شمارشCOUNT= C))
درنتیجه : CBC به معنای شمارش کامل گویچه های خون است. ( مخفف CELL BLOOD COUNT است و اشاره به شمارش و اندازه گیری تمام مقادیر قابل اندازه گیری و قابل محاسبه خون دارد . که شاملWBC – RBC – HCT-HGB-PLT-MCH-MCV-MCHC-MPV-RDW-……. دارد.)

CBC شامل :

۱- شمارش تعداد گویچه های سفید خون در میلی متر مکعب ازخون (WBC)-
۲٫شمارش تعداد گویچه های قرمز خون در میلی متر مکعب ازخون (RBC )
۳- شمارش تعداد پلاکت های خون در میلی متر مکعب ازخون platelet count-
۴- شمارش افتراقی گویچه های سفید خون (تعیین Diff) -Count white blood cell differential
۵ – اندازه گیری مقدار هماتوکریت خون – (HCT)
۶- تعیین مقدار مقدار هموگلوبین خون (HGB)
۷- تعیین اندیکس های (index) گویچه های قرمز خون

آزمایش RBC

RBC مخفف کلمه RED BLOOD CELL یعنی سلول‌ قرمز خون است. این سلول‌های قرمز یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که کمک می‌کند گلبول‌ قرمز، اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه می‌شود گفت گلبول‌های قرمز، وسیله حمل و نقل اکسیژن از ریه به بقیه سلول‌های بدن هستند. مقادیر طبیعی: بین ۷/۴ تا ۱/۶ میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

نکته:
گلبول قرمز به طور طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان، ۱۲۰ روز در خون زندگی می‌کند و در آخر عمر خود، خرد شده و به عناصر سازنده‌اش تبدیل می‌شود.
مقدار RBC‌ ها در طی بارداری به طور طبیعی، کمی کمتر نشان داده می‌شود چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.
عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در ۱میلی‌لیتر خون محیطی است.
بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.
خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

RBC Index

الف: تعیین میانگین حجم یک گویچه قرمز (A- (MCV
ب: تعیین میانگین مقدار هموگلوبین در یک گویچه قرمز و غیره…..(B – (MCH
ج : گزارش مرفولوژی گویچه های قرمزخون C -Red Blood Cell morphology report D -Immature cells report
د: گزارش سلول های نارس
ه: گزارش انگل خونی از جمله انگل مالاریا در صورت مشاهده E – Malaria Parasit report
آزمایش CBC به طور کامل توسط کارشناس آزمایشگاه انجام می گردد که نتیجه آن بسیار ارزشمنداست.

رنج نورمال RBC

RBC (M/MCL)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۳٫۸ – ۵٫۸ ۳٫۸ – ۵٫۲
بین ۴۵ – ۶۴ سال ۴٫۲ – ۵٫۶ ۳٫۸ – ۵٫۳
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۴٫۳ – ۵٫۷ ۳٫۸ – ۵٫۱
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۴٫۱ – ۵٫۲ ۳٫۸ – ۵٫۰
بین ۱ – ۱۱ سال ۳٫۸ – ۴٫۸ ۳٫۸ – ۴٫۸
بین ۶ – ۱۱ ماه ۳٫۹ – ۵٫۵ ۳٫۹ – ۵٫۵
بین ۱ – ۵ ماه ۳٫۳ – ۵٫۳ ۳٫۳ – ۵٫۳
بین ۷ – ۳۰ روز ۴٫۰ – ۵٫۶ ۴٫۰ – ۵٫۶
بین ۰ – ۶ روز ۴٫۴ – ۵٫۸ ۴٫۴ – ۵٫۸

تفسیر
بررسی میزان RBC تعداد این سلول ها را در واحدی کوچک از خون اندازه گیری می کند. این تست تنها تعداد گلبول های قرمز را به ما نشان می دهد و برای تشخیص بیماری های مختلف کافی نیست

آزمایش MCV

مخفف MEAN CORPOSCULAR VOLUME است و به میانگین حجم گلبولهای سرخ خون اشاره دارد.

MCV (FL)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۸۰ – ۱۰۰ ۸۰ – ۱۰۰
بین ۴۵ – ۶۴ سال ۸۰ – ۱۰۰ ۸۰ – ۱۰۰
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۸۰ – ۹۹ ۸۱ – ۱۰۰
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۷۷ – ۹۵ ۷۳ – ۹۸
بین ۹ – ۱۱ سال ۷۵ – ۸۷ ۷۵ – ۸۷
بین ۶ ماه – ۸ سال ۶۸ – ۸۵ ۶۸ – ۸۵
بین ۴ – ۵ ماه ۷۶ – ۹۷ ۷۶ – ۹۷
بین ۲ – ۳ ماه ۸۴ – ۱۰۶ ۸۴ – ۱۰۶
۱ ماه ۹۱ – ۱۱۲ ۹۱ – ۱۱۲
بین ۰ – ۳۰ روز ۸۸ – ۱۴۰ ۸۸ – ۱۴۰

تفسیر
این عدد متوسط حجم گلبول های قرمز را نشان می دهد و یا متوسط فضایی که هر گلبول قرمز اشغال می کند. مقادیر غیرطبیعی MCV می تواند نشانگر کم خونی و یا سندرم خستگی مزمن باشد. در نوعی از کم خونی که به دلیل کمبود اسید فولیک و یا کمبود ویتامین ب۱۲ ایجاد می شود، حجم گلبول های قرمز بیشتر شده و شاخص MCV از محدوده طبیعی بالاتر می رود. اما در کم خونی فقر آهن وضعیت برعکس است و با کوچکتر شدن گلبول های قرمز و کاهش حجم آنها، شاخص MCV از محدوده طبیعی کمتر خواهد شد

آزمایش HCT

هموتوکریت (HEMATOCRIT) یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه‌گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هم» به معنی آهن است و هر جا در هر کلمه‌ای آمد حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد. هماتوکریت درصدی از حجم کلی خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود. به خاطر بیماری‌ها و شرایط مختلفی که می‌توانند اندازه‌گیری RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه‌گیری می‌شود تا به طور مستقیم نشان‌دهنده اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز در خون باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می‌شود.
مقادیر طبیعی: اعداد بین ۴۲ تا ۵۲ درصد برای آقایان و ۳۷ تا ۴۷ درصد برای خانم‌ها نرمال به حساب می‌آید. در خانم‌های باردار درصد بالاتر از ۳۳ طبیعی است.
محدوده خطر: HCT بالاتر از ۶۰ درصد و پایین‌تر از ۱۵ درصد باید باعث نگرانی پزشک شود.

نکته:
بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن شکل‌های غیرطبیعی گلبول قرمز می‌شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی‌‌شکل) مقدار HCT را تغییر می‌دهند.
وقتی مقدار گلبول سفید به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.
در صورت طبیعی بودن اندازه‌های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت ۳ برابر هموگلوبین است.
هماتوکریت را نباید بلافاصله بعد از خون‌ریزی شدید اندازه‌گیری کرد.

HEMATOCRIT (%)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۳۷ – ۵۱ ۳۵ – ۴۷
بین ۴۵ – ۶۴ سال ۳۹ – ۵۰ ۳۵ – ۴۷
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۳۹ – ۴۹ ۳۵ – ۴۵
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۳۵ – ۴۵ ۳۴ – ۴۴
بین ۹ – ۱۱ سال ۳۴ – ۴۳ ۳۴ – ۴۳
بین ۶ ماه – ۸ سال ۳۱ – ۴۱ ۳۱ – ۴۱
بین ۴ – ۵ ماه ۳۲ – ۴۴ ۳۲ – ۴۴
بین ۲ – ۳ ماه ۲۸ – ۴۲ ۲۸ – ۴۲
۱ ماه ۳۳ – ۵۵ ۳۳ – ۵۵
بین ۱۴ – ۳۰ روز ۴۱ – ۶۵ ۴۱ – ۶۵
بین ۰ – ۱۳ روز ۴۱ – ۷۳ ۴۱ – ۷۳

تفسیر
هماتوکریت شاخصی است که تعیین می کند چند درصد از کل حجم خون را گلبول های قرمز تشکیل داده اند. این عدد معمولا سه برابر عدد به دست آمده از هموگلوبین خواهد بود. هماتوکریت شاخص بسیار قوی برای بررسی وضعیت کم خونی می باشد و طبیعتا هرچه کمتر باشد، به معنی کمتر بودن تعداد گلبول های قرمز و شدت کم خونی است

آزمایش WBC

این سه حرف مخفف «سلول های سفید خون» و نشان دهنده گلبول های سفید بدن است. (مخفف WHITE BLOOD CELL است و اشاره به تعداد و شمارش سلولهای سفید خون دارد که شامل نوتروفیل – منوسیت – لنفوسیت – بازوفیل – ائوزینوفیل می شود.) اندازه‌گیری مقدار گلبول های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است. چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن بوده و در شرایط بیماری‌های عفونی و غیرعفونی، واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBC ها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول های سفید در یک میلی‌لیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلول‌ها چون گلبول‌ سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول سفید است.

مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از ۲ سال مقدار گلبول‌سفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

نکته: عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسوول بروز واکنش هستند.
تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.
فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

WBC (K/MCL)
سن مرد زن
بیش از ۲۱ سال ۴٫۵ – ۱۱٫۰ ۴٫۵ – ۱۱٫۰
بین ۱۶ – ۲۰ سال ۴٫۵ – ۱۳٫۰ ۴٫۵ – ۱۳٫۰
بین ۸ – ۱۵ سال ۴٫۵ – ۱۳٫۵ ۴٫۵ – ۱۳٫۵
بین ۶ – ۷ سال ۵٫۰ – ۱۴٫۵ ۵٫۰ – ۱۴٫۵
بین ۴ – ۵ سال ۵٫۵ – ۱۵٫۵ ۵٫۵ – ۱۵٫۵
بین ۲ ماه تا ۳ سال ۶٫۰ – ۱۷٫۵ ۶٫۰ – ۱۷٫۵
بین ۱ روز تا ۲ ماه ۵٫۰ – ۲۱٫۰ ۵٫۰ – ۲۱٫۰
تا ۱ روز ۹٫۰ – ۳۴٫۰ ۹٫۰ – ۳۴٫۰

تفسیر
افزایش تعداد گلبول های سفید خون همچنین می تواند علامت بیماری های متعددی از جمله لوسمی و لنفوم باشد. از طرفی کاهش تعداد گلبول های سفید نیز در شرایط بالینی متعددی از جمله مصرف برخی داروهای خاص و برخی اختلالات بالینی اتفاق خواهد افتاد

آزمایش Hgb

در برگه‌های آزمایش مختلف ممکن است به صورت‌های مختلف HGB ،Hg یا Hgb نوشته شود. هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول‌ قرمز است. (مخفف HEMOGLOBIN است و منظور از آن میزان رنگدانه خون انسان است که مقدار آن در خون نشان دهنده کم خونی یا پرخونی و یا طبیعی بودن خون فرد است.) این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه‌های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می‌کند.اندازه‌گیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان‌هنده تعداد گلبول‌های قرمز است.

مقادیر اصلی: مقدار طبیعی برای آقایان بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسی‌لیتر است و برای خانم‌ها مقادیر بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی‌لیتر طبیعی محسوب می‌شود.

محدوده خطر: هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب می‌آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

نکته: مقدار Hgb در بارداری کاهش می‌یابد چون با اینکه خون‌سازی کمی بیشتر شده است اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسی‌لیتر آن کاهش می‌یابد.

زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین می‌شود.

در طحال اغلب سلول‌های پیرخون تخریب می‌شوند. بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلول‌ها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ می‌دهد.

HEMOGLOBIN (G/DL)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۱۲٫۶ – ۱۷٫۴ ۱۱٫۷ – ۱۶٫۱
بین ۴۵ – ۶۴ سال ۱۳٫۱ – ۱۷٫۲ ۱۱٫۷ – ۱۶٫۰
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۱۳٫۲ – ۱۷٫۳ ۱۱٫۷ – ۱۵٫۵
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۱۱٫۷ – ۱۶٫۶ ۱۱٫۵ – ۱۵٫۳
بین ۹ – ۱۱ سال ۱۲٫۰ – ۱۵٫۰ ۱۲٫۰ – ۱۵٫۰
بین ۶ ماه – ۸ سال ۱۱٫۲ – ۱۴٫۱ ۱۱٫۲ – ۱۴٫۱
بین ۴ – ۵ ماه ۱۰٫۳ – ۱۴٫۱ ۱۰٫۳ – ۱۴٫۱
بین ۲ – ۳ ماه ۹٫۴ – ۱۳٫۰ ۹٫۴ – ۱۳٫۰
۱ ماه ۱۰٫۷ – ۱۷٫۱ ۱۰٫۷ – ۱۷٫۱
بین ۱۴ – ۳۰ روز ۱۳٫۴ – ۱۹٫۸ ۱۳٫۴ – ۱۹٫۸
بین ۰ – ۱۳ روز ۱۳٫۵ – ۲۰٫۵ ۱۳٫۵ – ۲۰٫۵

تفسیر
تمام گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین اند و این همان چیزی است که به آنها رنگ قرمز می دهد. مهم تر آنکه هموگلوبین مسئولیت حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارد و اکسیژن را از هوای تنفسی در ریه ها گرفته و به تمام سلول های بدن تحویل می دهد. سپس به سمت ریه ها بازگشته و دی اکسید کربن سلول ها را به آنها می سپارد و باز هم اکسیژن تحویل می گیرد. سطح هموگلوبین در بدن یک فرد سالم در سن و جنس مختلف متفاوت است و سطح پایین آن، مهم ترین علامت کم خونی خواهد بود

آزمایش PLT

PLT نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ‌ترین عدد برگه آزمایش خون است. (مخفف PLATELET بوده و به تعداد سلول هایی به نام پلاکت در خون اشاره دارد. این سلول های در انعقاد خون نقش دارند. و تعداد آنها مرتبط با بیماری های انعقادی خون می باشد.)

پلاکت‌ ها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو‌ل‌های خونی بسیار کوچک‌ترند. این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌قرمز از داخل رگ است.
به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.

مقادیر طبیعی: پلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

محدوده خطر: پلاکت زیر ۵۰‌ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.

نکته: ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا می‌کند.
قرص‌های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند. در حالی که استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.

PLATELETS K/MCL
سن مرد زن
تمامی سنین ۱۵۰ – ۴۴۰ ۱۵۰ – ۴۴۰

تفسیر
پلاکت ها کوچکترین سلول های خونی هستند که نقش مهمی در انعقاد خون دارند. کمتر و بیشتر بودن تعداد پلاکت ها می تواند خطرناک باشد و این اتفاقی است که در برخی بیماری ها رخ می دهد

آزمایش MCH

مخفف و مختصر شده MEAN CORPOSCULAR OF HEMOGLOBIN است و بیانگر میزان متوسط هموگلوبین در هر سلول است. بر اساس واحد پیکوگرم بیان میشود.

MCH (PG)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۲۷ – ۳۴ ۲۷ – ۳۵
بین ۴۵ – ۶۴ سال ۲۷ – ۳۵ ۲۷ – ۳۴
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۲۷ – ۳۴ ۲۷ – ۳۴
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۲۶ – ۳۲ ۲۶ – ۳۴
بین ۹ – ۱۱ سال ۲۶ – ۳۲ ۲۶ – ۳۲
بین ۶ ماه – ۸ سال ۲۴ – ۳۰ ۲۴ – ۳۰
بین ۴ – ۵ ماه ۲۵ – ۳۲ ۲۵ – ۳۲
بین ۲ – ۳ ماه ۲۷ – ۳۴ ۲۷ – ۳۴
۱ ماه ۲۹ – ۳۶ ۲۹ – ۳۶
بین ۱۴ – ۳۰ روز ۳۰ – ۳۷ ۳۰ – ۳۷
بین ۰ – ۱۳ روز ۳۱ – ۳۷ ۳۱ – ۳۷

تفسیر
این تست متوسط میزان هموگلوبین در یک گلبول قرمز را نشان می دهد. نتایج بسیار بالاتر از محدوده طبیعی، علامتی برای کمبود های تغذیه ای و نتایج بسیار پایین تر از این محدوده می توانند نشانگر کم خونی باشند

آزمایش MCHC

مخفف و مختصرشده برای MEAN CORPOSCULAR HEMOGLOBIN CONCENTRATION است و بیانگر میزان غلظت متوسط هموگلوبین در سلول قرمز است. این اندکس گلبول سرخ با میزان رنگدانه هموگلوبین مرتبط است و به اصطلاح گلبول سرخ را هایپرکروم و یا هیپوکروم می گویند.

MCHC (G/DL)
سن مرد زن
بیش از ۶۵ سال ۳۱ – ۳۶ ۳۲ – ۳۶
بیش ۴۵ – ۶۴ سال ۳۲ – ۳۶ ۳۱ – ۳۶
بین ۱۸ – ۴۴ سال ۳۲ – ۳۷ ۳۲ – ۳۶
بین ۱۲ – ۱۷ سال ۳۲ – ۳۷ ۳۲ – ۳۶
بین ۶ ماه – ۱۱ سال ۳۲ – ۳۷ ۳۲ – ۳۷
بین ۴ – ۵ ماه ۲۹ – ۳۷ ۲۹ – ۳۷
بین ۲ – ۳ ماه ۲۸ – ۳۵ ۲۸ – ۳۵
۱ ماه ۲۸ – ۳۶ ۲۸ – ۳۶
بین ۱۴ – ۳۰ روز ۲۸ – ۳۵ ۲۸ – ۳۵
بین ۰ – ۱۳ روز ۳۰ – ۳۶ ۳۰ – ۳۶

تفسیر
تست متوسط غلظت هموگلوبین در مقداری مشخص از گلبول های قرمز را نشان می دهد. در این جا هم پایین بودن این شاخص را می توان به عنوان علامتی از کم خونی و بالا بودن آن را نشانه ای از کمبود های تغذیه ای در نظر گرفت

آزمایش RDW

مخفف و مختصر شده برای RED BLOOD CELL DITRIBUTION WIDTH است . اندازه این عبارت نشاندهنده میزان یکنواختی و یا عدم یکنواختی اندازه گلبولهای سرخ خون است. که هر چه این عدد کمتر باشد به معنی آنست که گلبولهای سرخ خون یکدست تر است از نظر اندازه و برعکس اگر این عدد بزرگتر باشد نشانه عدم یک دست بودن گلبولهای سرخ خون است و مرتبط با بعضی بیماری ها ست. برای شک به آنیزوسایتوزیس و پویکیلوسایتوزیس می توانید به سراغ این اندکس گلبول سرخ بروید.

RDW-CV (%)
سن مرد زن
تمامی سنین ۱۱٫۶ – ۱۴٫۶ ۱۱٫۶ – ۱۴٫۶

تفسیر
افزایش: شایعترین علت کم خونی ناشی از فقر آهن
کاهش: شایعترین علت تالاسمی مینور است
با این تست به شکل و اندازه گلبول های قرمز خون تا حدی پی خواهیم برد. بیماری های کبدی، کم خونی، کمبود های تغذیه ای و برخی اختلالات بالینی و بیماری ها قادر خواهند بود، این شاخص را به بالاتر یا پایین تر از محدوده طبیعی تغییر دهند.
READ  کنترل دیابت با کاهش مصرف گوشت و رژیم گیاه خواری

آزمایش NEU

مخفف و مختصر شده برای کلمه NEUTROPHIL است که از دیگر گلبولهای سفید مهم خون است و افزایش و کاهش در تعداد آن مرتبط با بیماری های غالبا عفونی و باکتریایی می باشد اگرچه با بیماریهای دیگری نیز ارتباط دارد.

NEUTROPHIL PERCENT(%)
سن رنج نرمال برای هر دو جنسیت مرد و زن
> 2 years ۳۵ – ۸۰
۱ month – 1 year ۲۰ – ۵۰
۲ – ۳۰ days ۲۶ – ۵۴
۰ – ۱ day ۴۲ – ۹۰

NEUTROPHIL ABSOLUTE (K/MCL)
سن رنج نرمال برای هر دو جنسیت مرد و زن
> 21 years ۱٫۸ – ۷٫۷
۱۰ – ۲۰ years ۱٫۸ – ۸٫۰
۱ – ۹ years ۱٫۵ – ۸٫۵
۱ – ۱۱ months ۱٫۰ – ۹٫۰
۷ – ۳۰ days ۱٫۵ – ۱۰٫۰
۰ – ۶ days ۶٫۰ – ۲۶٫۰

تفسیر
شایع‌ترین علل کاهش یا افزایش نوتروفیل همان عللی است که درباره گلبول‌های سفید ذکر شد. نوتروفیل‌ها با عفونت‌های مزمن باکتریایی تعدادشان بیشتر شده و با عفونت‌های مزمن ویروسی کاهش پیدا می‌کنند

آزمایش Lym

مخفف و مختصر شده برای کلمه LYMPHOCYTE است که از نظر تعداد از گلبولهای سفید مهم خون می باشد و کاهش یا افزایش در میزان این سلول خونی هم مرتبط با بیماری های غالبا ویروسی است اگرچه با بیماری های دیگری نیز مرتبط است.

LYMPHOCYTE PERCENT (%)
سن رنج نرمال برای هر دو جنسیت مرد و زن
> 20 years ۱۸ – ۴۴
۱۶ – ۱۹ years ۲۵ – ۴۵
۸ – ۱۵ years ۲۸ – ۴۸
۶ – ۷ years ۳۲ – ۵۲
۴ – ۵ years ۴۰ – ۶۰
۱ – ۳ years ۵۰ – ۷۰
۱ – ۱۱ months ۴۵ – ۷۵
۱۴ – ۳۰ days ۴۳ – ۵۳
۷ – ۱۳ days ۳۶ – ۴۶
۰ – ۶ days ۲۶ – ۳۶

LYMPHOCYTE ABSOLUTE (K/MCL)
سن رنج نرمال برای هر دو جنسیت مرد و زن
> 21 years ۰٫۸ – ۴٫۸
۱۰ – ۲۰ years ۱٫۵ – ۶٫۵
۴ – ۹ years ۲٫۰ – ۸٫۰
۲ – ۳ years ۳٫۰ – ۹٫۵
۱ year ۴٫۰ – ۱۰٫۵
۶ – ۱۱ months ۴٫۰ – ۱۳٫۵
۱ – ۵ months ۲٫۵ – ۱۶٫۵
۴ – ۳۰ days ۲٫۰ – ۱۷٫۰
۰ – ۳ days ۲٫۰ – ۱۱٫۰

تفسیر
شایع‌ترین علل افزایش لنفوسیت عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، بیماری‌های دوران کودکی (سرخک، سرخجه، آبله مرغان و …)، ایدز و هپاتیت است. ناشایع‌ترین علل افزایش لنفوسیت‌ مسمومیت شیمیای و فلزی است.
شایع‌ترین علل کاهش لنفوسیت، عفونت فعال است.
نکته بالینی: وقتی افزایش لنفوسیت به اندازه افزایش نوتروفیل باشد باید به عفونت ویروسی شک کرد

آزمایش VLDL

مخفف و مختصر شده VERY LOW DENSITY LIPOPROTEIN است که از دسته خانواده لیپوپروتین ها محسوب میشود (شیلومیکرون –HDL- LDL) . شیلومیکرون چربی های غذایی را در خون حمل و نقل میکند درحالی که VLDL چربی های داخلی مخصوصا کلسترول را .

آزمایش CHYLOMICRONES

شیلومیکرون ذراتی است حاوی پروتئین و چربی که در واقع چربی های غذایی را از روده به کبد و عضلات و قلب منتقل میکند و عمدتا حاوی تریگلیسرید میباشند

آزمایش BILIRUBIN

ماده ای است که از کاتابولیسم هم HEME زنجیره گلوبین به وجود میاید . چنانچه این ماده در خون زیاد شود یرقان یا زردی به وجود میاید. یرقان میتواند به چند علت به وجود آید یا ناشی از همولیز شدید گلبولهای سرخ باشد – یا ناشی از نقص های انزیمهای کبدی باشد – و یا ناشی از انسداد باشد.

آزمایش HBA1C

در گلبولهای سرخ انواع مختلفی از هموگلوبین ها وجود دارد که بیشترین غلظت را در افراد بالغ هموگلوبین نوع A تشکیل میدهد اما مقدار کمی از این نوع توسط کربوهیدراتها گلیکوزیله میشود که به آن HBA1C میگویند این نوع از هموگلوبین در افراد دیابتیک غلظت بیشتری دارد و در واقع نشان دهنده میزان قند خون این افراد طی دو سه ماه گذشته میباشد.

آزمایش RETIC

مخفف و مختصر شده reticolocyte است که از دسته سلول های سرخ خون بحساب میاید . بدلیل نابالغ بودن در رنگ امیزی حیاتی شبکه هایی از رشته های ریبوزومی در آن مشاهده میشود . این سلول ها از نظر اندازه بزرگ هستند. حضور این سلولها درخون رابطه مستقیم با فعالیت خونسازی مغز استخوان دارد. تعیین درصد این سلو لها درخون جهت براورد میزان خونسازی موثر است.

آزمایش PBS

مخفف و مختصر شده برای peripheral blood smear می باشد که منظور از آن مشاهده اسمیر خون محیطی است . و گزارش اشکال غیر طبیعی و اندازه های غیر طبیعی از گلبولهای سرخ خون محیطی است.

آزمایش Diff

مخفف و مختصر شده differential است که منظور از آن تعیین درصد گلبولهای سفید خون بصورت چشمی است .در این ازمایش تعداد ۱۰۰ تا ۲۰۰ عدد گلبول سفید بطور چشمی شمارش میشود و در صد عدد انواع مختلف سلول های سفید خون گزارش میگردد.عمدتا در عفونتهای میکروبی نوتروفیل ها درصد بالایی پیدا میکنند و در عفونتهای ویروسی عمدتا درصد لنفوسیتها افزایش پیدا میکند.

آزمایش G6PD

مخفف و مختصر شده برای glucose 6 phosphate dehydrogenase است که یک نوع انزیم درونسلولی است که در گلبولهای سرخ هم یافت میشود این انزیم در گلبولهای سرخ یک انزیم کلیدی جهت حفظ غشای گلبولهای سرخ محسوب میشود چنانچه این انزیم کمبود و یا نایاب باشد همولیز گلبولهای سرخ خود بخود رخ میدهد و فرد دچار انمی ناشی از همولیز خواهد شد.

آزمایش BUN

مخفف و مختصر شده BLOOD UREA NITROGEN است سنجش این پارامتر سرمی برای ارزیابی عملکرد کلیه بسیار مفید است . اوره یک محصول فرعی است که از متابولیسم پروتئین ها در کبد تولید می شود و در واقع ضایعات ناشی از مصرف پروتئین ها بصورت اوره از کلیه ها دفع میگردد بنابراین شاخص خوبی جهت بررسی عملکرد کلیه میباشد.

آزمایش Cr

مخفف و مختصر شده CREATININE است این جسم آلی در بدن از ماده ای به نام کراتین فسفات حاصل میشود که در عضلات تولید میگردد . مقدار این جسم در بدن افراد مختلف بستگی متناسب با توده عضلانی فرد دارد مثلا در نوزادان کمتر و در مردان بالغ با توده عضلانی زیاد بیشتر. از این تست به کمک تست BUN جهت عملکرد کلیه استفاده میشود.

آزمایش AST

مخفف و مختصر شده ASPARTATAE TRANSAMINASE است. که یک آنزیم بوده و در بدن در بافتهای مختلف وجود دارد به عنوان مثال این انزیم در کید – قلب – گلبولهای سرخ و .. وجود دارد. بالا بودن این انزیم در مقادیر غیر طبیعی نشانگر حضور بیماری در فرد است مانند همولیز درون عروقی – آسیبهای کبدی ناشی از هپاتیت و یا کبد چرب – آسیبهای قلبی.

آزمایش ALT

مخفف و مختصر شده ALANINE TRANSAMINASE است همانند AST یک انزیم محسوب میشود که در همان بافتهایی که AST وجود داد این انزیم نیز حضور دارد و مقادیر بالا ی این انزیم مرتبط است با همان بیماری های که در مورد AST بیان شد.

آزمایش PRO

مخفف و مختصر شده PROTEIN است. این تست جهت اندازه گیری کل پروتئین های سرمی بکارگرفته میشود . از آنجایی که در سرم تعداد متنوعی پروتئین وجود دارد و هر کدام مرتبط با بیمارهای خاصی است لذا جهت تعیین نوع پروتئین مذکور میبایست تست دیگری به نام پروتئین الکتروفورز انجام گردد تا مشخص گردد که افزایش یا کاهش مربوط به کدام نوع پروتئین سرمی است.

آزمایش گروه های خونی

در پلاسمای خون انسان عناصری وجود دارند که به آنها” آگلوتاسیون” می گویند واین خاصیت را دارند که اگر سلول خونی خارجی وارد خون شود آنها را به هم چسبانده و منعقد و بالاخره متلاشی می کند.خون اشخاص به چهار گروه تقسیم می شوند

گروه خونی A : پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه B است.

گروه خونی B : پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه A است.

گروه خونی AB : پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروهAB است.

گروه خونی O : پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه O است.

وقتی به بیماری خون تزریق می شود باید آن خون هم گروه بیمار باشد و یا از نوعی باشد که عمل آگلوتاسیون بین خون بیمار و خون دهند موجود باشد. (آزمایش کراسمچ) در این حالت خون داده شده با خون بیمار موافق است.

هر گروه خونی می تواند از هم گروه خون دریافت کند

گروه خونی O می تواند به تمام گروههای دیگر خون بدهد و دهنده همگانی است

گروه خونی AB می تواند از همه گروهها خون بگیرد و گیرنده عمومی است ولی به هیچ گروه دیگر جزخودش نمی تواند خون بدهد

گروه A و B فقط به هم گروه خود و گروه AB می توانند خون بدهند

صرفنظر از این موضوع عوامل دیگری از جملهRh در تطبیق خون شخصی به خون دیگر مهم است

مشاهده شده که اگر خون انسان را با خون نوعی میمون به نام رزوس مخلوط کنند گاهی ممکن است اگلوتاسیون انجام شود و گاهی انجام نمی شود .اگر انجام شودRh مثبت و اگر انجام نشودRh منفی است

عامل رزوس در خون بعضی افراد وجود دارد و برخی وجود ندارد که به آن Rh مثبت یا منفی می گویند.این عمل از طریق ارث منتقل می شود. اگر پدری Rh مثبت و مادر Rh منفی باشد فرزند آنها ممکن است این عامل را از پدر یا مادر به ارث برده و خونش Rh مثبت باشد خونش با مادر غیر موافق است که منجر به عوارض شدیدی برای فرزند می شود.

امار نشان میدهد که ۱۵ درصد مردم جهان Rh منفی و بقیه Rh مثبت هستند.

آزمایش قند خون

این ماده منبع اصلی تأمین انرژی در تمام موجودات زنده است. برای اندازه گیری قند خون فرد حتما باید ناشتا باشد، به همین دلیل واژه Fasting به کار می رود، یعنی بعد از مدت کوتاهی گرسنگی قند خون اندازه گیری شده است. این مدت حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت می باشد.
اگر سطح قند خون فردی بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بیشتر از ۱۰۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء وی به دیابت در طی ده سال آینده است.

میزان نرمال قند خون بین حداقل ۶۵ تا ۷۰ و حداکثر ۱۰۰ تا ۱۱۰ در محدوده بالا می باشد، البته افزایش خفیف قند خون ممکن است در اثر دریافت اخیر فرد باشد، اما اگر در آزمایشات مکرر میزان آن تغییری نکرد، فرد نیاز به توصیه های رژیمی برای پیش گیری از ابتلا به دیابت در آینده دارد.

آزمایش چربی خون

آزمایش چربی خون شامل اندازه گیری کلسترول کل، کلسترول HDL (خوب)، کلسترول LDL (بد) و تری‌‌گلیسرید می‌شود.

برای اندازه‌گیری دقیق چربی‌های خون باید ۹ تا ۱۲ ساعت پیش از خون گرفتن، چیزی به جز آب نخورید و ننوشید.

تری‌گلیسرید نوعی از چربی خون است که در اثر مصرف مواد قندی و نشاسته ای بالا می‌رود.

کلسترول خون هم با مصرف چربی های غذایی مثل کره، چربی های گوشت، تخم مرغ و مواد لبنی پرچرب، روغن های جامد و مایع، غذاهای سرخ شده و … زیاد می شود.

مقادیر کلسترول و تری گلیسرید خون

میزان کلسترول و تری‌گلیسرید خون معمولا به “میلی‌گرم در دسی‌لیتر” اندازه‌گیری می‌شوند.

این جدول‌ها میزان‌های طبیعی و غیرطبیعی انواع چربی‌های خون را نشان می‌دهد.

> میزان کل کلسترول (میلی‌گرم در دسی‌لیتر)—تفسیر

کمتر از ۲۰۰— مطلوب

۲۰۰ تا ۲۳۹— حد مرزی بالا

۲۴۰ و بالاتر— بالا

کلسترول بد یا LDL (میلی گرم در دسی‌لیتر)—- تفسیر

کمتر از ۷۰ —-مطلوب برای افراد در معرض خطر بسیار بالای بیماری قلبی

کمتر از ۱۰۰—-مطلوب برای افرادی در معرض خطر بیماری قلبی

۱۰۰ تا ۱۲۹ —-نزدیک به طبیعی

۱۳۰ تا ۱۵۹ —-حد مرزی بالا

۱۶۰ تا ۱۸۹ —- بالا

۱۹۰ و بالاتر —- بسیار بالا

کلسترول خوب یا HDL (میلی‌گرم در دسی‌لیتر)—— تفسیر

مردان: کمتر از ۴۰—— بد

زنان :کمتر از ۵۰—— بد

۵۰ تا ۵۹ —— بهتر

۶۰ و بالاتر —— بهترین

تری گلیسرید (میلی گرم در دسی‌لیتر)———-تفسیر

کمتر از ۱۵۰——— مطلوب

۱۵۰ تا ۱۹۹——— حد مرزی بالا

۲۰۰ تا ۴۹۹——— بالا

۵۰۰ و بالاتر——— خیلی بالا

ویتامین ها و مواد معدنی موجود در خون

اندازه گیری الکترولیت هایی همچون پتاسیم،سدیم،کلر و گازکربنیک در خون معمولا در در شرایطی همچون دیابت کنترل نشده، COPD، بیماری کلیوی، بیمارانی که گاواژ میشوند، بعضی اختلالات داخلی، آسیب، ورم و اسیدوز/آلکالوز انجام میشود.

پتاسیم K

بدن به تغییر مقدار پتاسیم بسیار حساس است. با بالا یا پایین رفتن پتاسیم، آریتمی قلبی یا آسیب های عصبی اتفاق می افتد.
مقادیر نرمال آن در خون ۵- ۳٫۶ میلی اکی والان در لیتر است.

کاهش پتاسیم خون (هایپوکالمی) در مواردی همچون کاهش دریافت غذایی و در وضعیت کاتابولیک، اسهال، استفراغ ، سیروز کبدی و یا آسپیراسیون رخ میدهد. علاوه بر این مصرف بعضی داروها همچون داروهای مدر و شیرین بیان نیز باعث کاهش سطح پتاسیم خون میشوند.

افزایش پتاسیم خون (هایپرکالمی) در اثربیماری کلیوی، آسیب های ناشی از تصادفات،عفونت و خون لیز شده اتفاق می افتد.مصرف داروهایی همچون ممانعت کننده های ACE نیز باعث افزایش پتاسیم میشوند.

سدیم Na

سدیم مهمترین یون در مایع خارج سلولی است و به خاطر خاصیت احتباس دهنده آب ، ارزشمند است. مقادیر نرمال آن در خون ۱۳۵-۱۴۵ mEq/L است.
این الکترولیت در بدن نقشهای زیادی اعمال میکند. از جمله : فعالیت آنزیمها،کنترل اسمولالیته مایعات داخل عروقی، کنترل تعادل اسید و باز، هدایت ایمپالسهای عصبی ماهیچه ای از طریق پمپ سدیم (همزمان با خارج شدن پتاسیم ، سدیم وارد سلول میشود) و …

کاهش سطح سدیم خون (هایپوناترمی)،در اثر از دست دهی سدیم یا احتباس آب یا هردو رخ میدهد. به عنوان مثال اسهال،استفراغ،تعریق زیاد، تزریق مداوم سرم قندی ۵% ،رژیم کم نمک، سوختگی، واکنشهای التهابی، آسیب بافت ها و …

تست بررسی سدیمانتاسیون گلبول های قرمز (ESR)

تست بررسی سدیمانتاسیون گلبول های قرمز خون ESR یکی از تست های رایج در آزمایشگاه های تشخیص طبی میباشد که بنا به درخواست پزشک برای بسیاری از بیماران انجام میشود. این تست یک تست ارزان قیمت و البته غیر اختصاصی میباشد که نتایج آن همراه با نتایج سایر تستها ارزشمند و کمک کننده میباشد. ESR تحت شرایطی مانند بیماری های اتو ایمیون به ویژه روماتیسم مفصلی، در عفونتها، التهابات حاد و مزمن و سرطانها افزایش میابد بنابراین با تنها افزایش میزان رسوب گلبولهای قرمز به تشخیص دقیقی نمیتوان دست یافت.

سرعت رسوب گبولهای قرمز خون بر حسب میلیمتر بر ساعت میباشد. در این تست خون گرفته شده همراه با ضد انعقاد سیترات سدیم در لوله های بلند و باریکی کشیده شده و به صورت عمودی روی پایه های سدیمان قرار داده میشود. پیپت های ESR پیپت های بلندی هستند که از قسمت سر به انتها از ۰ درجه بندی شده اند. خون داخل پیپت ها تا عدد ۰ کشیده شده و بعد از طی ۱ ساعت میزان رسوب گلبولها از عدد ۰ تا جایی که پلاسما شفاف وجود دارد خوانده میشود.

بیشتر بخوانید:

بالا بودن esr در آزمایش خون و درمان آن

موارد درخواست تست

این تست در موارد مشاهده علائمی مبنی بر التهابات و یا بدخیمی ها و همچنین علائم مربوط به رماتیسم مفصلی مانند درد و ورم مفاصل در خواست میشود. لازم به ذکر است که با توجه به غیر اختصاصی بودن این تست حتما همراه با سایر تستهای ارزشمند و کمک کننده به تشخیص نهایی مانند الکتروفورز پروتئینهای سرم، اندازه گیری فیبرینوژن و … بنا به علائم بیمار درخواست میشود.

همچنین بعد از تشخیص بیماری این تست به منظور ارزیابی میزان پاسخ به درمان در فرد بیمار به صورت دوره ای درخواست میشود. کاهش ESR از مقدار قبلی نشانه از بهبودی و افزایش مجدد آن نشانه ای از عود بیماری میباشد.مقدار نرمال ESR در مردان تا ۱۰ و در زنان تا ۲۰ میلیمتر بر ساعت میباشد.

CRP

CRP یکی از پروتئینهای فاز حاد بوده که مانند ESR یک تست ارزشمند در موارد التهابات محسوب میشود و حتی میتوان گفت که این تست از ESR ارزشمندتر میباشد زیرا به محض بروز هر گونه التهابی در بدن افزایش یافته و به مجرد کاهش التهاب و بهبودی میزان آن کاهش میابد. بنابراین علی رغم غیر اختصاصی بودن، از حساسیت خوبی برخوردار میباشد. بنابراین همراه با تست ESR تست CRP نیز انجام میشود. سایر تستهای همراه با ESR بنا به علائم بیمار شامل تست RF به منظور بررسی رماتیسم مفصلی, تست ANA و سایر تستهای اتوایمیون به منظور بررسی اختلالات اتوایمیون، اندازه گیری سطح فیبرینوژن ، الکتروفورز پروتئین سرم، CBC و سایر تستها میباشد.

موارد افزایش ESR

افزایش ESR نشانه ای از افزایش گلبولینها و یا فیبرینوژن پلاسما بوده و نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

۱- افزایش خفیف در التهابات خفیف و جزئی، حاملگی و آنمی. در آنمی ها به دلیل اینکه میزان گلبولهای قرمز کم میشود دافعه بین این سلولها کمتر از حالت عادی شده و بنابراین میزان رسوب افزایش میابد حال اینکه در پلی سیتمی به دلیل افزایش در تعداد اریتروسیتها دافعه بین سلولی بیشتر شده و این امر باعث کاهش رسوب و کاهش ESR میگردد.

۲- افزایش شدید این تست میتواند بیانگر افزایش در پروتئین های خون از جمله گلبولینها باشد. افزایش گلبولینها در مواردی مانند عفونتها، مولتیپل میلوما، ماکروگلبولنمی والدنشتروم ( در این مورد حتی در غیاب التهاب افزایش ESR باز هم دیده میشود.) و رماتیسم مفصلی دیده میشود.

۳-در زنان معمولا میل به افزایش در ESR بیشتر بوده و در دوران قاعدگی و بارداری میزان آن افزایش میابد.

۴- داروها شامل دکستران، متیل دوپا، تئوفیلین، پنیسیلین پروکاینامید و داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی باعث افزایش ESR میگردند.

*کاهش ESR معمولا حالت مهمی نبوده و گاهی در موارد پلی سیتمی، لکوسیتوز و ناهنجاری گلبولهای قرمز مانند سیکل سل دیده میشود. همچنین داروهایی مانند آسپیرین، کورتیزون و کینیون باعث کاهش ESR میگردند.

جدول راهنمای تفسیر آزمایش خون

تفسیر آزمایش / تفسیر آزمایش خون / تفسیر آزمایش ادرار

تفسیر آزمایش ادرار

آزمایش ادرار / تفسیر آزمایش ادرار / آزمایش / تفسیر آزمایش / تفسیر آزمایش خون / راهنمای کامل تفسیر آزمایش
آزمایش کامل ادرار UA آزمایش ساده ومهم و گاهی وسیله ای کلیدی برای تشخیص بیماری های کلیوی و اورولوژیک می باشد. این آزمایش شامل بررسی فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی می باشد. گاهی همین آزمایش ساده و راحت اطلاعات بسیار مهم و الزامی برای تشخیص بیماران را فراهم می آورد. در تمام بیماران اورولوژی و نفرولوژی U/A الزامی است. با این حال این آزمایش چنانچه به درستی تفسیر نشود ، می تواند باعث گمراهی پزشک شود.آزمایش کامل ادرار توسط (dipsticks) و میکروسکوپی انجام می شود، خصوصیات فیزیکی ادرار نیز ذکر می گردد.

در این قسمت خلاصه ای از این موارد ذکر میگردد

خصوصیات فیزیکی ادرار

۱- رنگ ادرار ـ ادرار طبیعی به رنگ زرد کم رنگ (pale yellow) است که به علت پیگمان یوروکروم (urochrom) می باشد. دلایل تغییر رنگ ادرار عبارت اند از: میزان غلظت ادرار، خوراکی ها ، دارو ها، تولیدات متابولیسم بدن، عفونت ادراری.
در صورت تغییر رنگ ادرار باید، تمام این موارد بررسی شوند. سندروم کهنه ی قرمز (red diaper syndrome) به علت باکتری سراشیا مارسسنس می باشد که باعث نگرانی مادران می گردد.

۲-توربیدیتی (شفافیت) ـ ادرار تازه شفاف است و شایع ترین علت کدری آن فسفاتوری است. در موارد کریستال فسفات اضافی در ادرار قلیایی شروع به رسوب می کنند، معمولا متناوب هستند و پس از مصرف غذا یا مقادیر زیاد شیر رخ می دهد. بیمار بی علامت بوده و چنانچه ادرار با اسید استیک (سرکه) اسیدی شود، شفاف خواهد شد. از طرف دیگر در آزمایش میکروسکوپی کریستال های فسفات آمورف دیده خواهد شد.علت دیگر کدری ادرار پیوری است که حضور تعداد زیاد WBC در ادرار و بوی تند و زننده باعث افتراق آن از سایر علل خواهد شد.از علل نادر کدری ادرار کایلوری است که ناشی از ارتباط غیر طبیعی سیستم لنفاوی و ادراری میباشد.

۳- وزن مخصوص ادرار ـ با(dipsticks) یا با وسیله ی اپتیک خاصی انجام می گردد. محدوده ی آن از۰۰۱/۱تا۰۳۵/۱ می باشد. وزن مخصوص ادرار معمولا نشان گر وضعیت هیدریشن بیمار است؛ ولی، می تواتند، ناشی از عمل کرد غیر طبیعی کلیه نیز باشد. وزن مخصوص طبیعی بین ۰۰۸/۱ تا ۰۲۰/۱ است، اگر، زیر ۰۰۸/۱ باشد، رقیق است و اگر بالای ۰۲۰/۱ باشد غلیظ می باشد. اگر در چند آزمایش متوالی ۰۱۰/۱ باشد، تشخیص CRF یا ARF مطرح است.

تفسیر آزمایش خصوصیات فیزیکی ادرار

علل کاهش وزن مخصوص ادرار

i. مصرف مایعات زیاد
ii. مصرف دارو های مدر
iii. دیابت بی مزه
iv. کاهش توانائی کلیه درتغلیظ ادرار

READ  درمان کم خونی در طب سنتی

علل افزایش وزن مخصوص ادرار

i) کاهش مصرف مایعات
ii) دیابت شیرین
iii) دهیدریشن به علت تب ، تعریق،استفراغ،اسهال
iv) ترشح نابجای ADH
v) تزریق مواد کنتراست ( پس از IVP میتواند تا ۰۳۵/۱ برسد)

علت اسمولاریته ادرار، مواد محلول آن است و از ۵۰ تا ۱۲۰۰ میلی اسمول در لیتر متغیر است. اسمولاریته نیز، تحت تاثیر هیدریشن و عوامل موثر بر وزن مخصوص ادرار قرار می گیرد. نسبت به وزن مخصوص اسمولاریته ادرار نمایش گر بهتری از کار کلیه می باشد، ولی، توسطdipsticks قابل انجام نیست.

۴- pH ادرار ـ توسط  dipsticks چک می شود. PH ادرار از ۵/۴ تا ۸ متغیر است. متوسط آن در حالت طبیعی ۵/۵تا۵/۶ است. اگر زیر ۵/۵ باشد، اسیدی و اگر بالای ۵/۶ باشد، قلیایی در نظر گرفته می شود. در کل pH ادرار نشان گر pH سرم است، مگر، در موارد خاصی مثل RTA وبیماری های خاص کلیه که قدرت اسیدی کردن ادرار مختل است.عدم توانایی کلیه در اسیدی کردن ادرار به میزان زیر ۵/۵ پس از لود اسید برایRTA تشخیصی است.درUTI چنانچه ادرار قلیایی باشد، احتمالا، عامل آن باکتری های اوره آز مثبت مثل پروتئوس می باشد. این باکتری ها با این آنزیم اوره ادرار را به آمونیاک تبدیل می کنند.در تشکیل سنگ های ادراری pH موثر است. سنگ های سیستینی و اسید اوریکی در ادرار اسیدی ایجاد شده و قلیایی کردن ادرار به درمان و پیشگیری آن ها کمک می کند.

آزمایش شیمیایی ادرار

Dipsticks یک روش آسان، سریع و ارزان می باشد. موادی که با این روش چک می شود شامل خون، پروتئین، گلوکز، کتون، یوروبیلینوژن، بیلیروبین، و گلبول سفید هستند.با این حال چون این آزمایش بر پایه کلرومتری (رنگ) می باشد، هر رنگ اضافی ادرار مثل فنازوپیریدین در این آزمایش اختلال ایجاد می نماید.مصرف ویتامین ث زیاد منجر به تداخل در واکنش اکسیداسیون شده و منفی کاذب را در گلوکز و بیلیروبین باعث می گردد.ادرار بیش از حد قلیایی منجر به مثبت کاذب پروتئین و از طرفی پایین خوانده شدن وزن مخصوص ادرار می گردد. اگر Dipsticks تاریخ گذشته باشد یا برای مدت طولانی در معرض هوا قرار گرفته باشد، خراب شده و نتیجه آزمایش قابل قضاوت نخواهد بود.

۱) هماچوری: حضور RBC بیش از ۳ عدد در ادرار سانتریفوژ شده را هماچوری می نامند که Dipsticks حساسیت بیش از ۹۰% برای شناسایی آن دارد. ولی، اختصاصیت آن به علت مثبت کاذب بالا پایین است. حضور گلبول قرمز، هموگلوبین و میوگلوبین آنرا مثبت می کند. برای افتراق آن ها از هم ابتدا آزمایش میکروسکوپی انجام می شود، اگر، گلبول قرمز دیده شد، تشخیص هماچوری است؛ اگر، دیده نشد، باید خون بیمار سانتریفوژ شود. اگر سرم بیمار قرمز یا صورتی بود، هموگلوبینوری و اگر شفاف بود میوگلوبینوری مطرح است. علل هماچوری مثبت کاذب شامل آلودگی ادرار با خون قاعدگی و دهیدریشن و ورزش می باشد.
هماچوری می تواند، نفرولوژیک یا اورولوژیک باشد. در موارد نفرولوژیک RBC دیس مورفیک و چروکیده و اکثرا همراه پروتئینوری واضح و گاهی کست RBC و ghost cells (RBC که حین عبور از لوله های جمع کننده کلیه هموگلوبین خود را از دست داده اند) است. در هماچوری اورولوژیک حداکثر پروتئینوری ۲+یا ۳+ (۱۰۰-۳۰۰ میلیگرم در میلی لیتر) است و گلبول های قرمز گرد و با هموگلوبین یکنواخت هستند.

۲) پروتئینوری: روزانه یک فرد بالغ بین ۸۰ تا ۱۵۰میلی گرم پروتئین از ادرار دفع می کند. پروتئینوری می تواند ناشی از بیماری های رنوواسکولار، گلومرولار، توبولواینتراستیشیل و یا سرریزی (overflow) پروتئین غیر طبیعی سرم باشد. پروتئین ادرار تحت تاثیر هیدریشن می باشد. ولی، هیچ گاه در این حالت بیش از ۲۰ میلی گرم در دسی لیتر نخواهد شد. ولی، برعکس در پروتئینوری پاتولوژیک اگر مصرف مایعات خیلی زیاد باشد، می تواند، به زیر ۲۰ میلی گرم در دسی لیتر هم برسد . آستانه ی تشخیص آن در ادرار با dipsticks 30-20 میلی گرم در دسی لیتراست، میزان کمتر از۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر پروتئین نرمال در نظر گرفته می شود.پروتئین ادرار شامل تام هاسفال (۴۰%)، گلوبولین های سرم (۳۰%) و آلبومین (۳۰%) است.
علل منفی کاذب در dipsticks شامل ادرار شدیدا قلیائی، ادرار رقیق، حضور پروتئینی غیر از آلبومین است.

۳) کتون و گلوکز: به علت باز جذب گلوکز در لوله های پروگزیمال نفرون نباید، در افراد نرمال گلوکز ادرار مثبت باشد. حد نهایی باز جذب در ادرار در بالغین ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر و در کودکان و نوزادان ۱۲۰ میلی لیتر در دسی لیتر است. سایر قندها در dipsticks قابل شناسایی نیستند.

۴) بیلیروبین و اروبیلینوژن: بیلیروبین غیر کونژوگه در ادرار دیده نمی شود و فقط در صورت افزایش نوع کونژوگه ی آن در سرم، در ادرار ظاهر می گردد. ولی، اروبیلینوژن به مقادیر بسیار کمی در ادرار یافت می گردد. در گردش هپاتوبیلیاری بیلیروبین کونژوگه در روده ی کوچک پس از تاثیر باکتری های روده روی آن بازجذب شده که مقادیر کم آن از طریق ادرار به نام اوروبیلینوژن دفع می گردد. ۵۰% اروبیلینوژن از ادرار و نیم دیگر از مدفوع دفع می گردد.
مصرف آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و انسداد مجاری صفراوی منجر به کاهش اروبیلینوژن خواهد شد و همولیز و بیماری کبدی برعکس باعث افزایش آن می گردد.
منفی کاذب بیلیروبین ادرار در مصرف اسید اسکوربیک زیاد و مثبت کاذب آن در مصرف فنازوپیریدین دیده می شود.

۵) لکوسیت استراز و نیتریت: فعالیت لکوسیت استراز نشانگر حضور WBC در ادرار است و وجود نیتریت نشان گر باکتریوری است. لکوسیت استراز آنزیم تولید شده از نوتروفیل ها می باشد. نیترات های ادرار توسط باکتری های گرم منفی تبدیل به نیتریت می شود. مهم ترین عامل مثبت کاذب این دو آزمایش آلودگی است. برای کشف UTI هردوی این آزمایش ها باید انجام شود و امکان تشخیص UTI را به ۹۵% می رسانند، ولی نیاز به کشت ادراری را مرتفع نمی کنند. چنانچه نیتریت مثبت باشد، ولی لکوسیت استراز منفی، باید، علل پیوری استریل (تومور، سنگ، TB) و UTI با باکتری های غیر از گرم منفی مد نظر قرار گیرند.

بررسی سدیمان ادراری

۱۰ میلی لیتر از ادرار مید استریم برای مدت ۵ دقیقه با سرعت ۲۰۰۰تا ۳۰۰۰ دور بر دقیقه سانتریفوژ شده، سپس، ادرار روی آن دور ریخته وته نشین آن با مقدار کم ادرار باقی مانده در ته لوله حل شده و یک قطره از آن روی لام ریخته و با بزرگنمایی X100 وX400 زیر میکروسکوپ بررسی می گردد. گاهی برای راحت تر دیدن گلبول ها و باکتری ها با متیلن بلو رنگ آمیزی می گردد.

باید، تمام لام با بزرگ نمایی کم دیده شود و توجه روی حضور کست ها، اریتروسیت، گلبول سفید، کریستال سیستین، ماکروفاژ، oval fat ، پارازیت ها ( تریکوموناس واژینالیس، تخم شیستوزومیا هماتوبیوم) است.

با قدرت بزرگنمایی زیاد، بیش تر، توجه روی شکل اریتروسیت ها (دیس مورفیک) باکتری و قارچ است.

کیست های ادراری

کیست ادراری یک انعقاد پروتئینی در توبول های کلیوی است که محتویات توبول ها درآن گیر می کنند و بر همین اساس تقسیم می گردد.Tamm-horsfall پروتئینی است که تولید کیست می نماید که دراصل ماتریکس سلول های توبولی می باشد.

کیست هیالن: کیستی فاقد هر گونه المان در داخل آن می باشد و تماما از پروتئین تام هاسفال تشکیل شده است و پس از ورزش، در معرض گرما قرار گرفتن فرد، پیلونفریت یا بیماری های مزمن کلیوی دیده می شود.

کیست RBC : حاوی RBC می باشد و تشخیص هماچوری گلومرولی را مسجل می کند و اکثرا ثانویه به گلومرولونفریت است.

کیست WBC: در گلومرولونفریت ها، پیلونفریت حاد و نفریت اینتراستیشیل حاد دیده می شود.

کیست های گرانولر و واکسی(waxy): ناشی از دژنرسانس المان های سلولی ایجاد می شود و بر بیماری توبولی دلالت دارد.

کیست fatty: در سندرم نفروتیک، لیپیدوری و هایپوتیروئیدیسم دیده می شود.

کریستال ها

دیدن کریستال در بیماران با سنگ ادراری مهم است و می تواند نشان گر نوع سنگ ادراری فرد باشد، به شرطی که، هم زمان بیمار کولیک کلیوی داشته باشد. دیدن کریستال سیستین، استراویت و اسید اوریک همیشه پاتولوژیک هستند. کریستال اسید اوریک، سیستین و کلسیم اگزالات در ادرار اسیدی و کریستال فسفات کلسیم و تریپل فسفات ( استراویت) در ادرار قلیایی دیده می شوند.

در اثر باقی ماندن ادرار در محیط اتاق کریستال های اگزالات کلسیم در آن ایجاد می شود که اهمیت کلینیکی ندارد. کریستال ها را می توان از روی شکل شان شناسایی کرد. کریستال اگزالات به شکل دو هرم مربع القاعده که از قاعده به هم چسبیده اند و کریستال استراویت مثل درب تابوت وکریستال سیستین به شکل حلقه ۶ ضلعی بنزن و اسید اوریک به شکل کریستال های پهن با اشکال گوناگون می باشد.

باکتری

ادرار طبیعی فاقد باکتری است و دیدن باکتری در ادرار آلوده نشده نشان گر عفونت ادراری است. چون هر حجم hpf برابر۱/۲۰۰۰۰تا۱/۵۰۰۰۰ میلی لیتر است دیدن هر باکتری در hpf برابر ۲۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ باکتری در هر میلی لیتر است و دیدن ۵ باکتری برابر ۱۰۰۰۰۰ کلونی در کشت ادرار است. باکتری های گرم منفی به صورت باسیل های گرم منفی، استرپتوکوک به صورت رشته ای از کوکسی گرم مثبت و استافیلوکوک به صورت دسته هایی از کوکسی گرم مثبت دیده می شود.

قارچ

شایع ترین قارچ سیستم ادراری کاندیدیاآلبیکنس است که حالت جوانه زدن (budding) hyphae دارند. بیشتر در دیابت شیرین دیده می شوند و در خانم ها با عفونت واژینال مونولیایی نیز به صورت آلودگی ادرار موجود است.

پارازیت ها

تریکوموناس واژینالیس یک عامل شایع واژینیت در خانم ها است که گاهی در یورترای مردان نیز دیده می شود، این پارازیت به شکل سلول بزرگ با فلاژلی با حرکات تند دیده می شود.

 

برگه آزمایش کامل ادرار شامل اطلاعاتی است که هر کدام را به اختصار توضیح می دهیم :

Colour

دامنه تغییرات رنگ ادرار گسترده بوده و عمدتا وابسته به غلظتش میباشد. رنگ ادرار از زرد کمرنگ (Light yellow) تا کهربایی تیره (Dark yellow) متغیر است. بسیاری از داروها و مواد غذایی میتوانند رنگ ادرار را تغییردهند.اما برخی رنگهامثل قرمز(در هماچوری یا پورفیرینوری ) ، سیاه ( مثلا در آلکاپتونوری )، نارنجی ( بیلیروبینوری )، سفید ( چرک فراوان ) و یا آبی تا سبز ( عفونت سودومونایی ) ممکن است مهم باشند و با پیگیری دلیل آنها میتوان به تشخیص های مهمی دست یافت.

Appearance ( ظاهر ادرار)

ادرار نرمال معمولا شفاف است اما ممکن است به واسطه رسوب فسفاتها یا اوراتها، کدر((Turbid یا نیمه کدر( semiturbid ) گردد. حضور گلبولهای سفید یا قرمز، اپی تلیالها و باکتریها نیز در میزان خاصی میتوانند ادرار را کدر یا نیمه کدر کنند . موکوس نیز میتواند نمای مه آلود ( cloudy) به ادرار بدهد.

وزن مخصوص ( specific gravity )

شاخص غلظت مواد محلول در ادرار است که برای سنجش قدرت تغلیظ و رقیق کردن کلیه ها به منظور حفظ و بقای هموستاز به کارمیرود. حدود طبیعی آن برای ادرار راندوم ۰۰۳/۱تا ۰۳۵/۱و برای ادرار ۲۴ساعته ۰۱۵/۱ تا ۰۲۵/۱است و چون یک نسبت است واحد هم ندارد.SG ادرار درطول شبانه روز متغیر است ( به دلیل متغیر بودن نوع غذا و میزان مصرف مایعات در طول روز ) ، لذا SG ادرار راندوم خیلی مفید نیست و بررسی SG ادرار ۲۴ ساعته پیشنهاد می شود.در هیدراتاسیون شدید و دیابت بیمزه SG کاهش و در دیابت قندی ، دهیدراتاسیون و اکلامپسی SG افزایش می یابد.

PH

بین ۸-۶/۴ متغیر بوده و معمولا حدود ۶ و کمی اسیدی است. برای پزشک این مهم است که PH ادرار را با اطلاعات دیگر ارتباط دهد .مثلا در اسیدوز توبولار کلیوی بر خلاف اسیدوز سیستمیک PHادرار بیش از ۶ خواهد ماند چون توبولهای کلیه قادر به ترشح کافی یون H+ نیستند .

Protein

حضور مقادیر زیاد پروتئین در ادرار میتواند یک علامت مهم بیماریهای کلیوی باشد.اما در شرایط فیزیولوژیک وبدون بیماری مثل ورزش و تب هم دفع پروتئین در ادرار افزایش می یابد. دو مکانیسم اصلی که سبب پروتئینوری می شوند :a) صدمه گلومرولی و b) اختلال در عمل بازجذب توبولها میباشند.پروتئینوری شدید،متوسط و خفیف همگی در ارزیابی بیماری کلیوی از اهمیت ویژه ای برخوردارند (مثلا درگلومرولونفریت،شدید در پره اکلامپسی،متوسط و در پیلونفریت نوع خفیف قابل مشاهده است ).

Glucose

گلوکوزوری بطور معمول وقتی دیده میشود که میزان گلوکز خون از حد آستانه کلیوی بیشتر باشد (>180mg/dl) .هرچند گاهی بطور طبیعی آستانه کلیوی برخی افراد پایین تر از این هم میباشد.دیابت شیرین، تزریق سرمهای قندی ومصرف یکباره و زیاد کربوهیدراتها ( گلوکوزوری گذرا) از دلایل گلوکوزوری هستند.

KetonAceton

اجسام کتونی درطی کاتابولیسم اسیدهای چرب ایجاد میشوند.کتونوری به دنبال کتوزیس(افزایش کتونها در خون) حادث میشود.وقتی شخص دچار کمبود مصرف قندها وکربوهیدراتها (مثل روزه داری طولانی) یا دفع کربوهیدراتها از بدن وی افزایش می یابد(مثلا در اسهال و استفراغهای شدید) یا سلولها قادر به دریافت و مصرف کربوهیدرات نیستند(مثلا دیابت)، کتونها بدلیل مصرف چربیها و سوخت ناقص آنها، در خون و ادرار افزایش می یابند.

Blood

هماچوری، وجود خون درادرار است. گلبولهای قرمز می توانند در شرایط فیزیولوژیک (مثل ورزش سنگین، تب و عادت ماهانه) و یا پاتولوژیک(مثل التهاب حاد مثانه، تروما، زخمها، عفونتها، سرطانهای کلیه یا مثانه، ضربه به کلیه ، انفارکتوس و گلومرولونفریت) در ادرار ظاهر شوند.

Hemoglubin

هموگلوبینوری، حضور هموگلوبین درادرار بدون حضور RBC میباشد.اگر به هر دلیلی همولیز داخل عروقی در بیمار رخ دهد ( مثل آنمی همولیتیک دارویی، انگل مالاریا، ترانسفوزیون خونناسازگار، سوختگیهای شدید، ورزشهای شدید مثل قدم روهای نظامیان روی سنگفرشها، مارگزیدگی و…) هموگلوبین ِخارج شده از RBCها از کلیه ها عبور کرده، وارد ادرار می شود.البته اگر درهماچوری، ادرار قلیایی باشد یا SG آن پایین باشد(زیر ۱٫۰۰۷) RBC ها ممکن است در ادرار لیز شده و هموگلوبین آنها در ادرار آزاد میشود.

Bacteria

باکتریا میزان باکتری موجود در ادرار شما را محاسبه می کند. در صورت نوشتن کلمه rare یا none مقدار قابل توجه در آن یافت نشده و مشکلی ندارد. در غیر این صورت بهتر است با پزشک خود مشورت کنید

تفسیر آزمایش مدفوع

آزمایش آنالیز مدفوع، آزمایشی است که بر روی نمونه مدفوع برای بررسی وضعیت دستگاه گوارش انجام می شود.

این شرایط می تواند شامل عفونت ( مثل انگل، ویروس و یا باکتری )، سوء جذب و یا سرطان باشد.

برای آنالیز مدفوع، نمونه مدفوع در یک ظرف تمیز جمع آوری می شود و به آزمایشگاه انتقال داده می شود.

در آزمایشگاه نمونه مدفوع زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین آزمایشات شیمیایی روی آن انجام می شود.

نمونه مدفوع از نظر رنگ، شکل، قوام و وجود موکوس مورد بررسی قرار می گیرد. ممکن است نمونه مدفوع برای بررسی وجود خون مخفی (OB)، چربی، فیبر غذا، صفرا، گلبول های سفید مورد آزمایش قرار بگیرد.

PH مدفوع نیز ممکن است اندازه گیری شود.

کشت مدفوع نیز برای بررسی عفونت ممکن است انجام شود.

علت انجام آزمایش آنالیز مدفوع چیست؟

آزمایش آنالیز مدفوع به دلایل زیر انجام می شود:

  1. کمک به تشخیص بیماری های دستگاه گوارش، کبد و پانکراس . وجود آنزیم های پانکراس مثل تریپسین و الاستاز ممکن است در مدفوع به تشخیص بیماری پانکراس کمک کند.
  2. کمک به تشخیص علت علایم گوارشی مثل اسهال، اسهال خونی، افزایش تولید گاز، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، نفخ، درد شکمی، گرفتگی و تب.
  3. غربالگری سرطان کولون با بررسی خون مخفی.
  4. بررسی وجود انگل مثل کرمک و یا ژیاردیا.
  5. بررسی علت عفونت مثل باکتری، قارچ و یا ویروس.
  6. بررسی عدم جذب مواد غذایی توسط دستگاه گوارش. برای این آزمایش تمام مدفوع به مدت ۷۲ ساعت جمع آوری می شود و سپس از نظر وجود چربی و فیبر مواد غذایی مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمایش مجموعه ۷۲ ساعته مدفوع و یا آزمایش کمی مدفوع چرب نامیده می شود.
  7. با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

آمادگی لازم برای انجام آزمایش مدفوع

بسیاری از داروها می توانند نتیجه آزمایش را تغییر دهند. ممکن است نیاز باشد مصرف بعضی از داروهای خود را مثل آنتی اسید ها، داروهای ضد اسهال، داروهای ضد انگل، آنتی بیوتیک ها، مسهل ها و داورهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) به مدت ۱ تا ۲ هفته قبل از انجام آزمایش را قطع کنید. باید پزشک را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می کنید (چه با نسخه چه بی نسخه) مطلع سازید.

حتما موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید:

  1. اگر اخیرا عکس برداری با اشعه x انجام داده اید و از ماده باریوم استفاده کرده اید، باریم با این آزمایش تداخل دارد.
  2. اگر اخیرا مسافرت خصوصا خارج از کشور داشته اید، این اطلاعات به پزشک در تشخیص نوع باکتری، قارچ و ویروس کمک می کند.
  3. اگر نمونه مدفوع برای بررسی خون مخفی آزمایش می شود، لازم است بعضی از غذا ها را ۲ تا ۳ روز قبل از آزمایش مصرف نکنید و این بستگی به آزمایشی دارد که روی مدفوع انجام می شود.

این آزمایش را در زمان عادت ماهیانه و یا زمانی که خونریزی از هموروئید دارید، انجام ندهید.

نمونه مدفوعی که قرار است آزمایش شود، نباید با کاسه توالت تماس پیدا کند.

آزمایش آنالیز مدفوع چگونه انجام می شود؟

نمونه مدفوع در منزل، مطب پزشک، بیمارستان و یا کلینیک قابل جمع آوری است. اگر نمونه را در منزل جمع آوری کرده اید باید همان روز به آزمایشگاه منتقل کنید.

ممکن است نیاز باشد بیش از یک بار نمونه بدهید ( ۱ تا ۳ روز).

جمع آوری نمونه به شرح زیر است:

قبل از جمع آوری نمونه مدفوع، ادرار کنید تا نمونه مدفوع به ادرار آلوده نشود.

  • قبل از نمونه برداری از دستکش استفاده کنید. چون مدفوع حاوی میکروب است و می تواند باعث گسترش عفونت شود. بعد از در آوردن دستکش نیز دست های خود را بشوئید.
  • نمونه مدفوع را در ظرف خشک و بدون ادرار جمع آوری کنید.
  • هم نمونه جامد و هم مایع را جمع آوری کنید.
  • نمونه را از کاسه توالت جمع آوری نکنید.
  • نمونه مدفوع با دستمال توالت، صابون و آب تماس نداشته باشد.
  • بر روی ظرف نمونه اسم و مشخصات خود و تاریخ جمع آوری نمونه را بنویسید. از یک ظرف برای جمع آوری در هر روز استفاده کنید و جمع آوری تنها یک بار در روز انجام شود.
  • نمونه را در اولین فرصت به آزمایشگاه منتقل کنید.
  • اگر نمونه گیری مدفوع در مطب پزشک و یا بیمارستان انجام شده، ظرف مدفوع را در زیر صندلی توالت و یا لگن بیمار بستری قرار دهید.
  • اگر نمونه از نظر چربی مورد بررسی قرار می گیرد، باید ۳ روز متوالی نمونه گیری انجام شود. نمونه باید هر روز صبح جمع آوری شود. نمونه را در ظرف مخصوص قرار داده و در یخچال بگذارید.
  • اگر پس از سفر به خارج از کشور علایم گوارشی داشتید، ممکن است نیاز باشد تا نمونه را به مدت ۷ تا ۱۰ روز جمع آوری کنید.
  • نمونه کودکان از پوشک آن ها ( در صورتی که مدفوع حاوی ادرار نباشد) و یا از طریق لوله کوچکی که در مقعد قرار می دهند، جمع آوری شود.
  • گاهی اوقات نمونه از طریق سواب حاوی نگهدارنده از مقعد جمع آوری می شود. سواب را وارد مقعد می کنند، می چرخانند و سپس خارج می کنند و در ظرف تمیزی قرار داده و به آزمایشگاه منتقل می کنند.

بیمار در حین انجام آزمایش چه احساسی دارد؟

در هنگام جمع آوری نمونه مدفوع درد خاصی وجود ندارد ولی اگر یبوست دارید، ممکن است کمی دردناک باشد.

اگر پرسنل بیمارستان از سواب برای نمونه گیری استفاده کردند، ممکن است وقتی سواب در مقعد است کمی احساس ناراحتی و فشار بکنید.

خطرات آزمایش آنالیز مدفوع

مدفوع ممکن است حاوی میکروب باشد و می تواند باعث گسترش عفونت شود. در نتیجه شستن دست ها بعد از نمونه گیری اهمیت زیادی دارد.

نتایج آزمایش آنالیز مدفوع

آنالیز مدفوع آزمایشی است که کمک به تشخیص بیماری ها گوارشی می کند.

میزان طبیعی در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد.

جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

READ  آزمایش استرادیول / تفسیر نتایج آزمایش استرادیول / خطرات و نحوه انجام آزمایش

آزمایش مدفوع طبیعی

  • مدفوع به نظر قهوه ای، نرم و با قوام مشخص است.
  • مدفوع خون، موکوس، چرک، باکتری مضر، ویروس، قارچ و انگل ندارد.
  • مدفوع شکل همانند تیوب دارد.
  • PH مدفوع ۷ تا ۷.۵ است.
  • مدفوع شامل کمتر از ۰.۲۵ گرم بر دسی لیتر قند به عنوان عامل کاهنده است.
  • مدفوع شامل ۲ تا ۷ گرم چربی در ۲۴ ساعت است.

آزمایش مدفوع غیر طبیعی

  • مدفوع سیاه، قرمز، سفید، زیر و یا سبز است.
  • مدفوع مایع و یا بسیار سفت است.
  • حجم مدفوع خیلی زیادی وجود ندارد.
  • مدفوع شامل خون، مخاط، چرک و باکتری ، ویروس و قارچ و یا انگل ها است.
  • مدفوع شامل سطوح پائین آنزیم ها است از جمله تریپسین، و یا الاستاز.
  • PH مدفوع کمتر از ۷ و یا بالاتر از ۷.۵ است.
  • مدفوع شامل ۰.۲۵ گرم بر دسی لیتر و یا بیشتر قند به عنوان عامل کاهنده است.
  • مدفوع شامل بیش از ۷ گرم در ۲۴ ساعت چربی است ( اگر دریافت چربی شما حدود ۱۰۰ گرم در روز باشد.)

بسیاری شرایط می تواند آنالیز مدفوع را تحت تاثیر قرار دهد. پزشک با شما در مورد نتایج غیر طبیعی که با علایم بالینی شما مرتبط باشد، صحبت می کند.

میزان های غیر طبیعی

  • افزایش میزان چربی در مدفوع ممکن است به دلایلی بیماری مثل التهاب پانکراس، بیماری سلیاک، سیستیک فیبروزیس و یا سایر ناهنجاری هایی که بر روی جذب چربی تاثیر می گذارند، باشد.
  • وجود مواد غذایی هضم نشده در مدفوع می تواند نشان دهنده ی التهاب پانکراس باشد.
  • پایین بودن میزان PH ممکن است به علت جذب ضعیف کربوهیدرات و چربی باشد. مدفوع با PH بالا ممکن است به دلیل التهاب روده (کولیت)، سرطان و یا مصرف آنتی بیوتیک باشد.
  • وجود خون در مدفوع ممکن است به دلیل خونریزی از دستگاه گوارش باشد.
  • وجود گلبول های سفید در مدفوع ممکن است به دلیل التهاب روده مثل اولسر کولیت و یا عفونت باکتریایی باشد.
  • روتاویروس ها شایع ترین علت اسهال در کودکان است. اگر اسهال وجود داشته باشد، آزمایشات مربوط به روتاویروس نیز انجام می شود.

چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

  • مصرف داروهایی مثل آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد اسهال، باریم، بیسموت، آهن، اسید آسکوربیک، داروی ضد التهاب غیر استروئیدی و منیزیم.
  • آلوده شدن مدفوع به ادرار، خون قاعدگی، خون هموروئید و دستمال توالت.
  • عدم ارسال نمونه به آزمایشگاه در عرض ۱ ساعت.

نتیجه گیری

مدفوع ممکن است از نظر وجود خون مخفی مورد بررسی قرار بگیرد (OB).
آزمایش کشت مدفوع برای بررسی علت عفونت مثل باکتری، ویروس، قارچ و یا انگل انجام می شود.
آزمایش زمان ترانزیت روده برای کمک به پیدا کردن علت حرکت غیر طبیعی غذا در دستگاه گوارش انجام می شود.
آزمایش جذب دی گزیلوز به تشخیص مشکلات جذب روده کوچک کمک می کند. این آزمایش ممکن است زمانی که علایم سندرم سوء جذب مانند اسهال مزمن، کاهش وزن و ضعف حضور دارند، انجام شود.
آزمایش آنالیز مدفوع برای اندازه گیری میزان تریپسین و الاستاز که به عنوان آزمایش عرق برای تشخیص فیبروزکیستیک قابل اعتماد نیست.

نکاتی که باید قبل از انجام آزمایش بدانید!

هر آزمایشی اصول خاص خود را دارد. رعایت بعضی نکات باعث می شود جواب دقیق تری از آزمایش بگیرید. در مقابل بعضی فعالیت ها و بی دقتی ها باعث می شوند جواب آزمایش به صورت کاذب منفی یا مثبت شود یا اینکه مقادیر پارامترهای آن تغییر یابد. بنابراین اگر می خواهید آزمایش خون یا ادرارتان به بهترین نحو انجام شود، توصیه های دکتر محسن منشدی را فراموش نکنید.

چرا باید ناشتا باشیم؟

رعایت ناشتا بودن طی یک زمان مشخص برای انجام بعضی آزمایش ها مانند آزمایش قند خون ناشتا، تری گلیسیرید، کلسترول و… الزامی است زیرا خوردن غذا می تواند باعث تغییر در نتیجه آزمایش شود

درمورد آزمایش های ناشتا به این نکات توجه کنید:

  • شب قبل از آزمایش شام سبک میل کنید.
  • ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه هیچ گونه خوراکی یا آشامیدنی جز آب میل نکنید. البته اگر محدودیت در مصرف آب توسط پزشک یا مسئولان آزمایشگاه تذکر داده شده باشد، مجاز به نوشیدن آب هم نخواهید بود.
  • مسواک زدن طی زمان ناشتایی مجاز است.
  • طی مدت ناشتایی از استعمال دخانیات، جویدن آدامس، مصرف قرص های نرم کننده گلو، شربت های سینه، انجام تمرین های بدنی و ورزش پرهیز کنید.
  • در آزمایش های مربوط به چربی خون مثل تری گلیسیرید و کلسترول مدت زمان ناشتایی لازم حداقل ۱۲ ساعت است.
  • برای اندازه گیری نیتروژن اوره خون (BUN) هشت ساعت ناشتایی کافی است. آزمایش اسید اوریک خون نیز نیاز به حداقل هشت ساعت ناشتایی دارد. برای انجام آزمایش آهن هم ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتایی لازم است.
  • برای انجام تست های کبدی نیازی به ناشتا بودن نیست اما برای گرفتن نتیجه دقیق تر بهتر است حداقل چند ساعت ناشتا باشید. علاوه براین، حداقل از سه روز قبل از انجام این آزمایشات نباید هیچ گونه تزریق عضلانی انجام دهید.
  • آزمایش هورمون های تیروئیدی نیازی به ناشتا بودن ندارد اما به دلیل تاثیر کدورت ناشی از خوردن چربی بر نتایج آزمایش، لازم است حداقل از سه ساعت قبل مواد غذایی مصرف نکنید.
  • برای پیشگیری ازتاثیر گرسنگی زیاد نباید بیش از ۱۶ ساعت در حالت ناشتا باشید.
  • در بعضی موارد لازم است قرص های مصرفی تان را قطع کنید و بعد آزمایش بدهید. پس حتما در این مورد از پزشک خود یا مسئولان آزمایشگاه سوال کنید.

قبل از آزمایش قند خون بدانید

یکی از آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری دیابت، آزمایش قند خون دو ساعته است. در واقع ابتدا آزمایش قند خون ناشتا (FBS) پس از ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتایی انجام می شود و بعد برحسب درخواست پزشک معالج در آزمایشگاه به شما شربت قند می دهند یا از شما درخواست می شود تا صبحانه معمول خود را میل کنید و بعد از دو ساعت دوباره آزمایش دهید. در این آزمایش باید به نکات زیر توجه کنید:

  • اگر دیابتی هستید صبحانه ای را بخورید که هر روز به طور معمول می خورید.
  • اگر دیابتی نیستید صبحانه ای شیرین حاوی ۴۰ تا ۷۵ گرم کربوهیدرات مناسب بخورید.
  • با خوردن آخرین لقمه صبحانه زمان را یادداشت کرده و دقیقا دو ساعت بعد، برای خون گیری به آزمایشگاه مراجعه کنید.
  • پس از صرف صبحانه و طی این دو ساعت از مصرف هرگونه خوراکی یا نوشیدنی یا کشیدن سیگار خودداری کنید. فقط نوشیدن آب در حد متعارف مجاز است.
  • در فاصله خون گیری اول و دوم نباید هیچ گونه تحرک غیرمتعارف مانند ورزش و پیاده روی داشته باشید.
  • آزمایش قند ناشتا و دو ساعته را در یک روز انجام دهید.
  • آزمایش را حتما قبل از ساعت ۱۰ صبح شروع کنید طوری که حداکثر تا ساعت ۱۲ آزمایش قند دو ساعته به اتمام برسد.

چهار نکته مهم در مورد رژیم غذایی!

  • برای اندازه گیری کلسترول خون می توانید یک هفته پیش از انجام آزمایش با مشورت پزشک، رژیم غذایی معمولی داشته باشید و منع مصرف چربی نداشته باشید.
  • برای اندازه گیری نیتروژن اوره خون (BUN) باید حداقل دو تا سه روز پیش از انجام آزمایش از مصرف گوشت زیاد خودداری کنید.
  • مصرف الکل به کبد آسیب می زند، در نتیجه باعث می شود بسیاری از آنزیم های کبدی از جمله آلکالین فسفاتاز، SGOT، SGPT و … افزایش یابند.
  • برای تست آهن شب قبل از آزمایش نباید غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف کنید.

قبل از آزمایش پروستات بدانید

آزمایش PSA برای تشخیص زودرس بزرگی و سرطان پروستات انجام می شود. این آزمایش از اواسط دهه چهارم زندگی به طور منظم و حداقل سالی یک بار برای مردان توصیه می شود.

بیشتر بخوانید:

علائم سرطان پروستات

آزمایش PSA چیست و رنج نرمال آن

قبل از انجام این آزمایش نکات زیر را به خاطر بسپارید:

  • یک هفته قبل از انجام آزمایش نباید معاینه پروستات، نمونه برداری از آن یا معاینه مقعد انجام شود.
  • ۴۸ ساعت قبل از انجام آزمایش نباید انزال یا مقاربت جنسی داشته باشید. همچنین نباید در این فاصله دوچرخه سواری کنید.
  • در صورتی که اخیرا از پروستات تان سونوگرافی شده است آن را به مسئول آزمایشگاه ارائه دهید.
  • رادیوتراپی و داروهایی مثل تستوسترون می توانند باعث افزایش نتایج این آزمایش شوند. در این موارد آزمایشگاه یا پزشک معالج خود را مطلع کنید.
  • نمونه گیری تستوسترون بهتر است صبح انجام شود زیرا سطح این هورمون صبح ها بالاتر است.

بیشتر بخوانید:

هورمون تستوسترون چیست ؟

آزمایش تستوسترون، رنج نرمال و تفسیر آن

قبل از آزمایش ادرار بدانید

آزمایش کامل ادرار برای تشخیص و اثبات وجود بعضی از مواد و سلول ها از جمله قند، پروتئین، خون، گلبول های سفید و گلبول های قرمز انجام می شود. در صورت وجود عفونت در ادرار نیز با انجام کشت ادرار می توان به آن پی برد. در این صورت با رشد باکتری های مسبب عفونت، نوع آنها و نحوه درمان مشخص خواهد شد. اگر نمونه ادرار در زمان جمع آوری آلوده شود نتایج آزمایش ادرار و کشت آن به خصوص از نظر تشخیص عفونت ها دچار اشکال خواهد شد. بنابراین حتما به نکات زیر توجه کنید.

  • بهترین نمونه جهت تشخیص عفونت های ادراری، نخستین ادرار صبحگاهی است.
  • برای تجزیه کامل ادرار بهتر است شب قبل، از مواد آبکی کمتری استفاده کنید. پیش از انجام آزمایش نیز از نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات خودداری کنید.
  • در صورت امکان شب قبل از نمونه برداری حمام کنید.
  • بهتر است قبل از نمونه گیری، محل خروج ادرار را با آب و صابون شست وشو داده و بعد با دستمال یک بار مصرف خشک کنید.
  • از تماس پوست با دهانه یا قسمت داخلی درب یا داخل ظرف نمونه گیری اجتناب کنید.
  • چند قطره اول ادرار را در توالت تخلیه کنید. سپس ظرف نمونه را تا نصفه پر کنید.
  • آزمایش کشت ادرار باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک انجام شود. اگر در یک هفته گذشته آنتی بیوتیک مصرف کرده اید به اطلاع پزشک و آزمایشگاه برسانید. اگر هم در حال مصرف آنتی بیوتیک هستید بهتر است با نظر پزشک معالج یک هفته پس از اتمام دارو آزمایش بدهید.

نکته:در حالت طبیعی نباید در ادرار پروتئین وجود داشته باشد. پروتئین در ادرار ممکن است نشانه صدمات کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطلب بزرگی پروستات و درمان آن را مطالعه کنید

بعد از جراحی، آزمایش تیروئید ندهید!

پس از انجام جراحی به دلیل استرس های شدیدی که به فرد وارد می شود، در بیشتر موارد میزان هورمون های تیروئیدی کاهش پیدا می کند. بنابراین تا دو هفته بعد جراحی از انجام این آزمایش خودداری کنید. از طرف دیگر، قرص های ضد بارداری و آمیودارون (داروی قلبی) باعث افزایش این هورمون ها می شوند. جالب است بدانید که غلظت هورمون های تیروئیدی در تابستان ۲۰ درصد کمتر از زمستان است.

آزمایش ادرار ۲۴ ساعته برای چه کسانی لازم است؟

در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته به دنبال مقادیر فاکتورهایی می گردیم که از نظر کمی برای تشخیص بیماری به خصوص بیماری های کلیوی به آنها نیاز داریم. اما آزمایش معمولی ادرار به بررسی کیفی و سریع بیماری هایی می پردازد که وجودشان از طریق ادرار مشخص می شود. در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته به این نکات توجه کنید:

  1. این نمونه باید دقیقا طی ۲۴ ساعت جمع آوری شود. به همین دلیل گالنی از طرف آزمایشگاه به شما داده می شود که ممکن است حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد باشد. شما نباید تحت هیچ شرایطی این مواد را خالی یا آنها را بو کنید.
  2. مصرف مایعات را در زمان آزمایش طبق معمول انجام دهید.
  3. در ابتدای جمع آوری نمونه، اولین دفع ادرار را انجام دهید و آن را دور بریزید. سپس زمان دقیق را یادداشت کنید، برای مثال ساعت هفت صبح. بعد از آن به مدت ۲۴ ساعت یعنی تا هفت صبح فردا تمامی نوبت های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع آوری کنید. آخرین نوبت دفع نیز باید سر ساعت هفت انجام شود.
  4. ظرف نمونه را ترجیحا در جای خنک نگهداری کنید.

معرفی اعداد سلامتی در برگه آزمایش

نگاهی به آخرین برگه آزمایش‌تان بیندازید. چه اعدادی را می‌بینید؟ اصلا می‌دانید این اعداد چه رازهایی را در‌مورد سلامت شما فاش می‌کنند؟ سال‌هاست پژوهشگران درمورد این ارقام تحقیق می‌کنند و در بررسی‌های مختلف توانسته‌اند اعدادی که می‌توانند مرز میان سلامت و ناخوشی را روشن کنند، تعیین کنند. از نظر آنها از فشار‌خون شما گرفته تا میزان خواب‌تان، حد و اندازه‌ای دارد که در این مطلب این اندازه‌ها را با شما در میان می‌گذاریم. اگر برگه آزمایش شما ارقامی بسیار متفاوت با آنچه در این مطلب آورده‌ایم را نشان می‌دهد، هر چه سریع‌تر به یک متخصص مراجعه کنید و راهی برای مبارزه با مشکلی که گرفتارش شده‌اید پیدا کنید.

فشار‌خون: ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه

اگر فشار‌خون‌تان بیشتر از ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه بود، یعنی از فشارخون بالا رنج می‌برید. تقریبا ۳۰‌درصد افراد بالای ۱۸‌سال به فشارخون بالا مبتلا هستند و همین مشکل یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به بیماری‌های قلبی است. درحالی که فشارخون نرمال باید عددی در حدود ۸۰ تا ۸۹ روی ۱۲۰ تا ۱۳۹‌میلی‌متر جیوه باشد، در‌صورتی که دستگاه فشار‌سنج نشان دهد که فشارخون شما از این عدد بالاتر است، معنایش می‌تواند این باشد که شما بیشتر از دیگر افراد در برابر استرس آسیب‌پذیر هستید و اگر حواس‌تان به خورد و خوراک، سبک زندگی، وزن و آرامش‌تان نباشد، ممکن است به‌خاطر ابتلا به مشکلات قلبی یا سکته مغزی جان‌تان را از‌دست بدهید.

چه باید کرد؟

اگر متخصصان بگویند که شما به اختلال فشارخون بالا دچار شده‌اید، احتمالا تا پایان عمرتان باید فشارخون خود را با دارو درمانی کنترل کنید. گرچه در چنین شرایطی داروهای کنترل فشارخون همیشه باید همراه‌تان باشد، اما در کنار آنها با انتخاب رژیم غذایی مناسب می‌توانید به سلامت‌تان خدمت زیادی کنید. در عین حال انتخاب رژیم غذایی که میزان چربی‌های اشباع شده و سدیم در آن کم و میزان پتاسیم، کلسیم، فیبر و پروتئین در آن زیاد است هم می‌تواند به کنترل بیماری‌تان کمک کند.

تری‌گلیسیرید: کمتر از ۱۵۰‌میلی‌گرم در دسی‌لیتر

تری‌گلیسیرید، یک نوع چربی موجود در خون است که اگر میزانش از حدی بالاتر برود، باعث ایجاد پلاک در رگ‌های خونی شده و انسداد رگ‌های خونی را به‌دنبال می‌آورد. افزایش تری‌گلیسیرید در خون می‌تواند شما را درمعرض خطر حمله قلبی یا سکته مغزی قرار دهد.

چه باید کرد؟

محققان می‌گویند درمورد کنترل سطح تری‌گلیسیرید خون ریش و قیچی دست خودتان است. اگر میل زیادی به مصرف خوراکی‌های شیرین و بیشتر کردن شیرینی غذاهای‌تان داشته باشید، طبیعی است که آزمایش‌ها از مناسب نبودن وضعیت سلامت شما خبر دهند. به گفته محققان شیرینی و شکلات‌دوست‌ها بیشتر از دیگران در‌معرض بالا رفتن تری‌گلیسیرید خون قرار دارند.

حواس‌تان به قند‌خون‌تان باشد!

هرقدر هم که از عوارض بالا بودن قند خون بگوییم کم گفته‌ایم. از افزایش خطر حمله قلبی یا سکته مغزی گرفته تا آسیب‌های جبران‌ناپذیری که این مشکل به کلیه و چشم می‌رساند، هم می‌تواند با سهل‌انگاری شما در کنترل قند‌خون‌تان گریبان شما را بگیرد. برای اینکه چنین بیماری‌هایی زندگی را برای‌تان سخت و حتی ناممکن نکنند، باید به‌طور مرتب با انجام آزمایش خون قند‌خون‌تان را چک کنید و مطمئن شوید که عددی که آزمایش‌تان نشان می‌دهد، به مرز هشدار نزدیک نشده است. گذشته از این، حتی اگر آزمایش‌ها می‌گویند حال‌تان خوب است، نمی‌توانید به اینکه در آینده هم به دیابت و بالا بودن قند‌خون دچار نمی‌شوید، مطمئن باشید.

برای اینکه بتوانید کنترل آینده را در دست بگیرید، از همین امروز باید به‌طور مرتب ورزش کنید و حواس‌تان باشد که در رژیم غذایی‌تان خوراکی‌های قندی و کربوهیدراتی زیادی را هم نگنجانید. محققان دانشگاه هاروارد می‌گویند مردانی که ۱۵۰دقیقه در هفته ورزش می‌کنند، با همین میزان تحرک اندک می‌توانند خطر ابتلای‌شان به قند‌خون بالا را تا ۵۹‌درصد کاهش دهند.

اندازه دور کمر: کمتر از ۱۰۰‌سانتی‌متر

برای اینکه بدانید چقدر احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی و قلبی به شما نزدیک است، نگاهی به شکم‌تان بیندازید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بزرگی شکم شما نه‌تنها می‌تواند چنین بیماری‌هایی را به جان‌تان بیندازد، بلکه به استخوان‌های زانو و کمرتان هم آسیب می‌زند. چاقی شکمی، یکی از بدترین انواع چاقی است و می‌تواند همراه خودش بیماری‌های مختلفی را بیاورد و حتی شما را به بیماری خطرناکی مثل دیابت نوع دو هم دچار کند.

چه باید کرد؟

سعی کنید معجونی از بلغور جو دوسر، سیب و گلابی را هر چند روز یک‌بار درست و میل کنید. البته تنها با یک معجون نمی‌توانید مشکل را حل کنید و چاره‌ای جز انتخاب یک برنامه غذایی مناسب و ورزش کردن ندارید. محققان می‌گویند رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌تواند روند چاق‌تر شدن شکم‌تان را متوقف کند و به شما در کاهش چربی‌هایی که دور شکم و پهلوهای‌تان خانه کرده‌اند کمک کند.

کلسترول بد: کمتر از ۲۰۰میلی‌گرم/ دسی‌لیتر

کلسترولی که در بدن‌تان است چیزی جز دردسر برای‌تان به‌همراه نمی‌آورد. همین ماده که گاهی می‌تواند با زیاد تولید شدنش دردسرساز شود، مسئولیت حفظ ساختمان سلول‌ها و فرم و شکل سلول‌ها را برعهده دارد و وقتی به عروق و رگ‌ها صدمه‌ای وارد شود، کلسترول آنها را ترمیم می‌کند و وظیفه حفظ استحکام ‌رگ‌ها را هم برعهده دارد. گذشته از اینها، تولید صفرا توسط کلسترول ایجاد می‌شود و خیلی از هورمون‌ها هم به‌خاطر وجود کلسترول در بدن‌تان تولید و ترشح می‌شوند، اما همین ماده مهم و تاثیرگذار، اگر بیشتر از ۲۰۰‌میلی‌گرم/ دسی‌لیتر در بدن‌تان تولید شود، حسابی شما را به دردسر می‌اندازد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌کند. اگر میزان کلسترول (HDL) خون‌تان از ۲۴۰میلی‌گرم/دسی‌لیتر بالاتر رفت، باید بدانید که در وضعیت هشدار به‌سر می‌برید و وقت زیادی برای نجات خود ندارید.

چه باید کرد؟

برای رسیدن به هدف‌تان، یعنی پایین آوردن سطح کلسترول، چاره‌ای جز انتخاب یک رژیم غذایی سالم ندارید. اگر وزن‌تان بالاست، باید بدانید که احتمال بالا بودن کلسترول‌تان هم زیاد است. پس هر چه زودتر سهم چربی‌های غیر‌اشباع را در رژیم غذایی‌تان کم کنید و با خوردن چای سبز هم به پایین آمدن کلسترول‌تان کمک کنید.

ورزش: ۱۵۰‌دقیقه در هفته+ دو جلسه تمرین قدرتی

از نظر بسیاری از متخصصان، بی‌تحرکی مادر بیماری‌هاست.کلسترول بالا، فشارخون و چاقی همه می‌توانند به‌خاطر ژن‌های‌تان گریبان شما را بگیرند اما معنای این حرف این نیست که در صورت داشتن چنین سابقه خانوادگی، شما هم حتما بیمار می‌شوید. شما می‌توانید با مرتب ورزش کردن و انتخاب رژیم غذایی مناسب شانس بیمار شدن‌تان را کمتر کنید، اما حتی اگر پای چنین ژن‌هایی در میان نباشد، با ورزش نکردن به سادگی می‌توانید خود را به جمع این بیماران وارد کنید.

چه باید کرد؟

هیچ راه بهتری وجود ندارد. اگر می‌خواهید قلب‌تان از کار نیفتد، باید حداقل دو بار در هفته ورزش قدرتی انجام دهید و در کنار آن مجموع زمانی که برای ورزش‌های سبک‌تری مثل پیاده‌روی در هفته اختصاص می‌دهید، کمتر از ۱۵۰‌دقیقه نباشد. پس همین امروز یا فردا در یک باشگاه بدنسازی ثبت‌نام کنید و دو جلسه در هفته زیر‌نظر یک مربی ورزش کنید. باقی هفته را هم با دوچرخه‌سواری، پیاده رفتن به محل کار و حرکاتی از این دست به سلامت‌تان خدمت کنید.

خواب: ۷‌ساعت و ۴۶‌دقیقه

نه بیشتر و نه کمتر؛ شما تنها به ۷‌ساعت و ۴۶دقیقه خوابیدن در شبانه‌روز نیاز دارید. محققان سال‌هاست که درمورد خطرات کم‌خوابی هشدار می‌دهند. آنها می‌گویند بی‌خواب‌ها نه‌تنها در‌معرض ابتلا به بیماری‌های جسمانی مثل دیابت نوع دو قرار می‌گیرند، بلکه بیشتر احتمال دارد به بیماری‌های روانی و اختلالاتی از‌قبیل حافظه ضعیف دچار شوند.

چه باید کرد؟

از نظر محققان بهتر است بخش اصلی زمان خواب‌تان هم در تاریکی شب اتفاق بیفتد و در طول روز تنها کمتر از ۴۰دقیقه چرت بزنید. بررسی‌های آنها نشان می‌دهد که حدود ۲۰دقیقه چرت زدن در میانه روز می‌تواند قدرت ذهن و حافظه شما را بالا ببرد و باعث شود در محیط کارتان کارایی بیشتری داشته باشید. گذشته از این برای حفظ سلامت‌تان، غیر از کافی خوابیدن به خوب خوابیدن نیاز دارید. پس مطمئن شوید که خر و پف کردن یا آپنه خواب‌تان را ناآرام نمی‌کند و خطر بیمار شدن‌تان را بالا نمی‌برد.

برچسب ها

مطالب زیر را حتما بخوانید