خواب آلودگی / رفع خواب آلودگی / علت خواب آلودگی ناگهانی / علت خواب آلودگی بعد از غذا / علت خواب آلودگی صبحگاهی / علت خواب آلودگی در کودکان
خواب آلودگی / رفع خواب آلودگی / علت خواب آلودگی ناگهانی / علت خواب آلودگی بعد از غذا / علت خواب آلودگی صبحگاهی / علت خواب آلودگی در کودکان
وجود بی نظمی در برنامه خواب به همان اندازه در ایجاد خواب آلودگی نقش دارد که فقدان خواب کافی.
تاخیر در پروازها، شیفت های کاری، زمانهای نامناسب استراحت و میهمانیهای آخر هفته از اینگونه بی نظمی ها هستند.
خواب آلودگی علاوه بر اینکه بازتابی از کمیت خواب است، خود می تواند نشانه ای برای کیفیت خواب نیز باشد.
شمار زیادی از افراد، به ویژه آنان که زیاد خروپف می کنند، از بیماری وقفه تنفسی انسدادی رنج می برند که بالقوه، مهلک است.
در این بیماری بسته شدن مجاری هوایی فوقانی موجب بروز وقفه ای دوره ای در تنفس به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه و یا بیش از آن می شود.
مغز این وقفه را درک و دریافت می کند و موجب تحریک خرناس و تنفس بریده بریده می شود. این فرایندها موجب بیداری نسبی فرد و برقراری تنفس طبیعی می شوند.
این اتفاق ممکن است چندین بار در طول شب رخ دهد و شما را از لذت یک خواب بدون وقفه و مناسب برای ذخیره سازی توان محروم سازد.
خواب آلودگی ناشی از این مشکل، عامل هزاران حادثه صنعتی و یا رانندگی در طول سال محسوب می شود.
عوامل مربوط به خواب تنها موارد دخیل در خواب آلودگی نمی باشند.
درواقع هر عفونت ویروسی، آلرژی و یا بیماریهایی که در خواب اختلال ایجاد می کنند موجب بروز خواب آلودگی می شوند.
از این میان شایعترین عوامل سرماخوردگی و آنفولانزا، و نیز داروهایی که در این بیماری ها استفاده می شوند، به ویژه داروهای آنتی هیستامین که خود می توانند موجب بروز خواب آلودگی شوندریال می باشند.
جدا از این همه، خواب آلودگی عارضه جانبی تعداد فراوانی از داروها است.
مصرف الکل و علائم محرومیت از مصرف کافئین نیز می توانند موجب خواب آلودگی و منگی گردند.
نارکولپسی، یک مشکل عصبی نسبتا نادر است که موجب خواب آلودگی شدید و حملات مکرر خواب می شود.
رفع خواب آلودگی
درمان خواب آلودگی با چند توصیه
کیفیت خواب خود را بهبود ببخشید تا کمتر دچار خواب آلودگی شوید
چه مقدار خواب مورد نیاز است؟ این مقدار از فردی به فرد دیگر تفاوت می کند ولی در بیشتر افراد ۸ ساعت یا مقداری بیش از آن کافی است.
اگر تصمیم دارید خواب مطلوبی در طی شب داشته باشید، بهتر است هر شب به یک میزان و در یک زمان مشخص بخوابید.
بر اساس میزان کمبود خواب، زمان مورد نیاز برای جبران کم خوابی قبلی ممکن است یک تا دو روز طول بکشد.
اگر احساس خواب آلودگی می کنید برای مدت کوتاهی بخوابید
خوابهای کوتاه یا چرت زدن بهترین راه برای جبران کمبود خواب و سر حال شدن در هنگام خواب آلودگی است.
یک خواب کوتاه ۴۵ دقیقه ای در ساعات اولیه بعدازظهر وضعیت را بهتر می کند. یک چرت کوتاه به ویژه در افراد مبتلا به نارکولپسی مفید است.
حتما صبحانه بخورید
خوردن صبحانه باعث پر انرژی بودن شما در تمام روز می شود. وقتی که صبحانه نمی خورید بدن با متابولیسم آرام روز را شروع کرده و تا پایان روز نیز به همین رویه ادامه خواهد داد. صبحانه کامل و مقوی بخورید.
برای نجات از خواب آلودگی کم قهوه بنوشید
کافئین یک ماده محرک قوی است که می تواند برای خواب آلودگی بسیار مفید باشد.
یک تا ۲ فنجان قهوه در هنگام صبح و سپس یک فنجان پس از ناهار برای یک روز کافی است.
مصرف بیشتر از آن می تواند در بعدازظهر ایجاد منگی کند که به مراتب از خواب آلودگی بدتر است.
آب درمانی را امتحان کنید
سرما به همراه احساس آب باعث بهتر شدن جریان خون می شود.
از دوش آب سرد یا شستن صورت با آب سرد برای برطرف شدن خواب آلودگی استفاده کنید.
فعالیت کردن از خواب آلودگی جلوگیری می کند
چنانچه کار شما به نحوی است که فعالیت کمی نیاز دارد، نظیر مطالعه یا رانندگی، آنگاه ممکن است دچار خواب آلودگی شوید. اما هرگز دیده نشده کسی در حین بازی تنیس به خواب برود. حفظ فعالیت و مشغولیت هایی نظیر صحبت کردن و یا قدم زدن مانع خواب آلودگی می شود.
استرس را از خود دور کنید
استرس زیاد می تواند باعث احساس خستگی در شما بشود که نتیجه آن خواب آلودگی و کسلی می باشد. سعی کنید به هر روشی که بلد هستید استرس خود را کنترل کنید.
نور مانع خواب آلودگی است
نور درخشان و یا قدم زدن در آفتاب موجب می گردد خواب آلودگی از سرتان بپرد.
نور اثر محرک بر سیستم اعصاب مرکزی دارد و ساعت بیولوژیک بدن را مجددا تنظیم می کند و نیز موجب توقف تولید ملاتونین می شود.
تصور می شود این هورمون در ایجاد خواب آلودگی نقش دارد.
داروهایی که باعث خواب آلودگی می شود را بررسی کنید
فهرستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید تهیه کرده و به پزشک خود نشان دهید.
پزشکتان می تواند داروهای جایگزینی را که کمتر ایجاد خواب آلودگی می کنند تجویز کند.
مکمل منیزیم مصرف کنید
خواب آلودگی شما می تواند به دلیل کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن باشد که یکی از مهمترین آنها منیزیم می باشد که می توانید با مکمل آن را به حد مطلوب برسانید.
امگا ۳ مصرف کنید
مصرف مواد غذایی مغذی برای بیداری مفید خواهد بود که یکی از آنها امگا ۳ می باشد.
سعی کنید از ماهی استفاده کنید و اگر ماهی نمی خورید مکمل امگا ۳ بصورت روزانه و البته با مشورت با پزشک مصرف کنید.
آب زیاد بنوشید تا کمتر دچار خواب آلودگی شوید
بعضی اوقات خستگی و خواب آلودگی فقط به علت کم آبی بدن می باشد.
همیشه صبح بعد از بیدار شدن از خواب یک لیوان آب بنوشید تا متابولیسم بدن شروع به کار بکند و در ادامه روز نیز آب زیاد بنوشید.
خواب آلودگی / ویکی پدیا
خواب آلودگی
خواب آلودگی احساس نیاز یا علاقه شدید به خواب و نزدیک بودن به خواب رفتن است.
این واژه مفهومهای مجزایی به معنی حالت قبل از به خواب رفتن، حالت فیزیولوژیک ناشی از مدت طولانی نخوابیدن و یا یک بیماری مزمن را در بر میگیرد.
علل خواب آلودگی
خوابیدن یک فرایند طبیعی است که در فاصلههای زمانی خاص رخ میدهد و خواب بهترین راه برای استراحت بدن ماست.
نخوابیدن به مدت طولانی (بیش از یک روز) موجب خواب آلودگی شدید میشود.
علل ناشی از بیماری خواب آلودگی عبارتند از افسردگی، کم خونی، اختلالات هورمونی مانند کمکاری تیروئید، نارکولپسی، عفونتها مانند بیماری خواب، عوارض داروها، دیابت، انسفالیت
علت خواب آلودگی ناگهانی
خواب آلودگی شدید و ناگهانی
حمله خواب یا نارکولپسی (narcolepsy) اختلالی عصبی است که با ظهور خواب در اوقات نامناسب مشخص میشود. حمله خواب، نباید با صرع اشتباه شود. به طور کلی حمله خواب، عکس بیخوابی است.
نارکولپسی نوعی اختلال خواب است که با خواب آلودگی شدید روزانه و حملات غیرقابل کنترل خواب در طی روز همراه است. این نشانه ها باید بیش از سه ماه طول کشیده باشند.
حملات به خواب رفتن ممکن است در هر جا یا هر زمان اتفاق بیفتد و مقاومت در برابر این حملات خواب بی فایده است.
کسی که حمله خواب دارد، ناگهان احساس خواب آلودگی غیرقابل کنترل میکند. این نوع نیاز به خواب تقریبا ۱۵ دقیقه طول میکشد. آنگاه شخص از خواب بیدار میشود و احساس میکند که استراحت کرده است.
هر چند که حمله خواب باعث تجدید قوای فرد می شود، ولی گاهی اوقات بسیار خطرناک است، زیرا به هنگام رانندگی و کار با اشیای برنده مثل مته و اره نیز پیش میآید.
این اختلال در تمام طول عمر ادامه مییابد، ولی طول عمر را کاهش نمیدهد. علایم ممکن است با بالا رفتن سن بدتر شوند. با این حال در خانمها، علایم ممکن است پس از یائسگی بهبود یابد.
علایم حمله خواب
– علامت اولیه، حمله خواب است. حمله خواب نوعی میل مقاومت ناپذیر برای خوابیدن است که میتواند در هر زمانی روی دهد. اما بیشتر تحت شرایط یکنواخت و خسته کننده ظاهر میشود. این خواب که علیالظاهر کاملا طبیعی است، معمولا ۲ تا ۵ دقیقه طول میکشد. فرد معمولا پس از بیدار شدن احساس سرحالی میکند.
– علامت دیگر، کاتاپلکسی است. حملات کاتاپلکسی به صورت از دست دادن ناگهانی قدرت عضلانی قبل از بیداری کامل است که ممکن است به صورت زمین خوردن بیمار رخ دهد. در حین حمله کاتاپلکتیک، فرد بطور ناگهانی وامیرود و مانند کیسه آرد، بیحال نقش بر زمین میشود. فرد مبتلا از چند ثانیه تا چند دقیقه بطور هوشیار دراز خواهد کشید. این همان فلج عضلات در زمان نامناسب است.
– ممکن است در هنگام بیدار شدن یا شروع حمله خواب، دیده ها و شنیده ها یا دیگر حس های فرد مختل شده و دچار توهم دیداری و شنیداری شود.
– فلج خواب حالتی است که فرد در ابتدای بیدار شدن یا خواب آلود شدن، قادر به حرکت یا صحبت نباشد و ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.
– نوجوانان پسر دچار مراحل نارکولپسی طولانی میشوند و پس از بیدار شدن از خواب احساس گرسنگی میکنند.
– درجه حرارت بدن مبتلایان به نارکولپسی، پس از بیدار شدن افزایش مییابد و گاهی خلق آنها نیز تغییر خواهد کرد.
– معمولاً مبتلایان به نارکولپسی دچارافسردگی هستند.
بهتر است از فعالیت هایی که خواب ناگهانی طی آنها خطرناک است، مانند کارکردن با برخی ماشین آلات یا رانندگی های طولانی اجتناب شود
علت حمله خواب
نارکولپسی یا حمله خواب از نابهنجاری مغزی پدید میآید که باعث فعال شدن مکانیسم های عصبی مسئول جنبههای مختلف خواب عمیق در زمان های نامناسب میشود.
تحقیقات نشان میدهد که در بیماران مبتلا به حمله خواب، عموما خواب موج کوتاه که خواب شب با آن آغاز میشود، دیده نمیشود. در عوض، آنان از مرحله بیداری مستقیما وارد خواب عمیق میشوند.
محققان بر این باورند که ژنتیک، فعل و انفعالات ناقلان مغزی (فرستندههای عصبی) و بعضی از عوامل دیگر مانند ویروسها و درگیری احتمالی دستگاه ایمنی میتوانند نارکولپسی شوند.
گاهی این حالت در پی عفونتهای مغزی یا صدمات سر بروز میکند.
کاتاپلکسی معمولا ناشی از هیجان های قوی یا تلاش جسمانی ناگهانی است. به ویژه اگر بیمار را غافلگیر کند. خندیدن ، خشم یا تلاش برای گرفتن شیئی که به طور ناگهانی در حال افتادن است، میتواند موجب حمله کاتالپتیکی شود.
شرایط معمولی که موجب کاتاپلکسی میشوند، عبارتند از: تلاش برای تربیت کودکان یا عشق بازی.
برای تشخیص صحیح این مشکل باید به پزشک مراجعه کنید.
عوامل افزایش دهنده خطر
سابقه خانوادگی ابتلا به این اختلال
فعالیت یکنواخت و خسته کننده
خنده طولانی
عوارض احتمالی
– کاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی
– آسیب های ناشی از وقوع یک حمله ناگهانی خواب در طی فعالیت های پرخطر
درمان حمله خواب
این بیماری درمان قطعی ندارد.
بعد از تشخیص، پزشک می تواند با برنامه درمانی شامل: در نظر گرفتن اوقات منظم خواب در طی روز به همراه داروهایی برای کمک به مهار خواب آلودگی، مشکلات بیمار را تا حد قابل توجهی کاهش دهد و کیفیت زندگی وی را بهبود بخشد.
هدف آن است که هوشیاری شما در فعالیت های روزانه از جمله در محل کار، مدرسه و حین رانندگی افزایش یابد.
درمان دارویی ممکن است تناوب حملات خواب را کاهش دهد.
پزشک برای درمان بیشتر از داروهای محرک که سطح هوشیاری روزانه را افزایش می دهد، استفاده می کند.
گاهی از داروهای ضدافسردگی نیز برای کنترل برخی علائم استفاده می شود.
تغییر روش زندگی
تغییر روش زندگی در کنترل علایم نارکولپسی و انجام راحت تر کار و فعالیت های اجتماعی کمک می کند، از قبیل:
– خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص
– وقت زیادی از شب را بخوابید.
– تنظیم برنامه برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چرت زدن در روز
– هر زمان که احساس خواب آلودگی دارید، کار خود را متوقف کنید و یک چرت بزنید.
– نوشیدن مناسب چای و قهوه به شما کمک می کند که در طول روز بیدار بمانید.
– خوردن غذای سبک در طول روز و اجتناب از مصرف غذای سنگین درست پیش از فعالیت های مهم.
– با همکاری پزشک خود برنامه دارویی را طوری تنظیم کنید که بتوانید حین رانندگی، بیشترین سطح هوشیاری را داشته باشید.
– درباره شرایط خود به کارمندان و همکاران خود بگویید تا با کمک هم، روشی را برای تطبیق نیاز خود پیدا کنید. این موارد شامل چرت زدن در طول روز و انجام ندادن کارهای کسلکننده است.
– ورزش کردن ممکن است موثر باشد.
علت خواب آلودگی بعد از غذا
چرا بعد از غذا احساس خواب آلودگی میکنیم؟
بهترین راه کاهش خواب آلودگی بعد از خوردن غذا این است که از خوردن غذاهای سنگین و حجیم خودداری کنید.
حتما پیش آمده که بعد از خوردن غذا، موجی از خواب آلودگی شما را فرا بگیرد. وقتی در این شرایط قرار میگیریم دوست داریم هر جایی که هستیم جوری بتوانیم یک چُرت کوتاه بزنیم، اما همیشه این امکان وجود ندارد. غذایی که میخوریم هر چه سنگینتر و حجیمتر باشد، بیشتر احتمال دارد که خواب آلوده و کسل شویم.
اگر در محل کار باشیم پیدا کردن موقعیتی برای چند دقیقه چرت زدن واقعا سخت است! در این مطلب برایتان میگوییم چرا بعد از خوردن غذا احساس خواب آلودگی به شما دست میدهد و چه باید بکنید.
قلیایی شدن بدن
یکی از توضیحات علمی اینکه چرا بعد از خوردن یک وعده غذای سنگین به سختی میتوانید هوشیاریتان را حفظ کنید، پدیدهای است به نام alkaline tide یا جزرومد قلیایی. بعد از خوردن غذا، معدهی شما اسید هیدروکلرویک بیشتری تولید میکند تا چیزهایی که خوردهاید را هضم کند.
برای ساختن اسید هیدروکلرویک، سلولهای مخاط معده از نمک استفاده میکنند. طی این فرایند، بی کربنات که یک مادهی قلیایی است تولید میشود. اگر این بی کربنات جمع شود، pH معده را بالا میرود. بنابراین مقداری از آن وارد جریان خون شده و حالتی ایجاد میکند که به آن alkaline tide میگوییم.
حالا چرا افزایش PH (قلیا) باعث احساس خواب آلودگی میشود؟ با ورود بی کربنات به جریان خون و افت pH خون (قلیاییتر شدن)، ترشح پپتیدی به نام اورکسین که به هوشیار ماندن شما کمک میکند خنثی میشود. اگر اورکسین، تاثیرات فعال نداشته باشد شما شروع میکنید به احساس خواب آلودگی کردن و کسل شدن و کارآییتان افت میکند. جزرومد قلیایی معمولا تا حدود دو ساعت بعد از غذا باقیست.
چه میتوانید بکنید
بهترین راه کاهش خواب آلودگی بعد از خوردن غذا این است که از خوردن غذاهای سنگین و حجیم خودداری کنید. اگر همیشه بعد از غذا احساس خواب آلودگی دارید پس سعی کنید در طول روز وعدههای کوچکتر بخورید تا مجبور نشوید به یک باره یک وعدهی سنگین بخورید. اگر در محل کارتان هستید مطمئنا ایده آل نیست که یک ناهار سنگین بخورید و بعد با احساس خواب آلودگی سر میزتان برگردید.
فعالیت سیستم پاراسمپاتیک
نوسانات قلیایی تنها دلیل احساس خواب آلودگی شما بعد از غذا نیست. وقتی چیزی میخورید، الویتهای بدنتان تغییر میکند. حالا شما غذایی در معده دارید که باید هضم و جذب شود. در نتیجه سیستم عصبی پاراسمپاتیک در حالت استراحت و آرام سازی قرار میگیرد تا جریان خون به سمت سیستم گوارش برود، بنابراین خون از ساختار عضلانی و مغز دور میشود.
این تغییر در انتقال خون میتواند شما را موقتا دچار احساس خواب آلودگی کند. سیستم عصبی پاراسمپاتیک با سیستم عصبی سمپاتیک که با افزایش ضربان قلب، تنفس و جریان خون به سمت عضلات شما را بیدار و هوشیار نگه میدارد مقابله میکند. برعکس زمانی که فعال میشوید، سیستم پاراسمپاتیکتان آرام و غیر فعال میشود. وقتی که سعی دارید غذا را هضم کنید بدنتان میخواهد شما را در وضعیتی آرام و ساکت نگه دارد و این میتواند سبب خواب آلودگی شما بشود.
چه میتوانید بکنید
همانطور که گفته شد، غذای سنگین نخورید و وعدههای کوچکتر در طول روز میل کنید. غذای سنگین و حجیم، واکنش پاراسمپاتیک قویتری ایجاد میکند. ضمنا میتوانید بعد از غذا برای افزایش جریان خون به سمت مغز، ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید. پیاده روی مخصوصا پیاده روی تند، سیستم سمپاتیک را فعال میکند و جلوی احساس خواب آلودگیتان را میگیرد.
التهاب بعد از غذا
این روزها در مورد التهاب و نقش آن در انواع بیماریها زیاد میشنویم. آیا میدانستید هر زمانی که غذا میخورید، التهابی در بدنتان ایجاد میشود؟ اما این واکنش التهابی در واقع از جهاتی محافظت کننده است. هر بار که چیزی میخورید، به طور بالقوه باکتریهای مضری دریافت میکنید. برای مقابله با آنها، سیستم ایمنی بدن شما فعال میشود تا این باکتریهای مضر جا خوش نکنند. فایدهی دیگر این التهاب موقتی این است که تولید انسولین را برای کمک به ورود گلوکز به سلولها و تامین سوخت جهت تولید انرژی افزایش میدهد.
جنبهی منفی این التهاب این است که واکنش التهابی، فعالیت پپتیدهایی (اورکسین) را که پیشتر گفته شد مهار میکند. گفتیم که اورکسین به شما کمک میکند بیدار و هوشیار بمانید. این واکنش التهابی نسبت به غذا در افرادی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند بیشتر است و اگر غذاهای التهاب برانگیز مانند فست فود بخورید یا غذایی که به آن آلرژی دارید، واکنش التهابی تشدید خواهد شد.
چه میتوانید بکنید
از خوردن غذاهای پیش التهابی مانند فست فودها، کربوهیدراتهای تصفیه شده و شیرینیجات اجتناب کنید. همچنین غذاهایی را که میدانید به آنها آلرژی دارید از رژیم غذاییتان حذف کنید زیرا میتوانند برانیگزانندهی واکنش التهابی بعد از خوردن باشند. غذاهای طبیعی و فراوری نشده را انتخاب کنید زیرا حاوی افزودنی نیستند که بدن به آنها واکنش نشان بدهد.
افزایش لپتین
لپتین، هورمون اشتهایی است که به مغزتان سیگنال میدهد ذخایر انرژیتان تامین شده و میتوانید خوردن را متوقف کنید. عجیب نیست که لپتین بعد از خوردن غذا بالا میرود زیرا ذخایر انرژیتان افزایش یافته است. تحقیقات نشان میدهد افزایش لپتین با احساس خستگی مرتبط است. لپتین، با خوردن غذای پُرکربوهیدرات بیشتر افزایش مییابد بنابراین احتمال اینکه بعد از خوردن غذای کربوهیدرات دار احساس خواب آلودگی کنید خیلی بیشتر از زمانی است که غذای پروتئیندار یا چرب بخورید.
چه میتوانید بکنید
غذاهای سالم و طبیعی را انتخاب کنید و از مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده و قند بپرهیزید زیرا این غذاها میتوانند بیشتر موجب افزایش لپتین شوند. حتما همراه هر وعده غذا، منبع سالمی از پروتئین و چربی نیز مصرف کنید.
بالا رفتن فوری گلوکز خون
خوردن غذایی که پُر از کربوهیدرات زود جذب ناشی از منابع قندی و فرآوری شده است موجب افزایش فوری گلوکز میشود. این افزایش گلوکز، اورکسین را مهار میکند؛ همان پروتئینی که شما را بیدار و هوشیار نگه میدارد. یکی از بهترین راههای اینکه بعد از خوردن غذا کمتر احساس کنید نیاز به چرت زدن دارید این است که کربوهیدراتهای فیبردار از منابع طبیعی بخورید نه کربوهیدراتهای تصفیه شده.
دلیل دیگری هم برای اجتناب از کربوهیدراتها و قندهای تصفیه شده وجود دارد؛ افزایش گلوکز خون ناشی از خوردن این غذاها میتواند موجب افزایش متعاقب قند خون میشود که گرسنگی برانگیز است. بنابراین مراقب کربوهیدراتهای تصفیه شده باشید! و به جای آنها، کربوهیدراتهای پُر فیبر مانند سبزیجات، غلات کامل، بنشن و حبوبات را انتخاب کنید تا به تثبیت قند خونتان کمک کرده و جلوی افزایش فوری آن را بگیرید. این به نفع سلامت متابولیکتان نیز هست!
علت خواب آلودگی صبحگاهی
خواب آلودگی صبحگاهی در اثر چیست
در این مقاله اطلاعاتی درباره اهمیت خواب و عواقب کمبود آن و علل خواب آلودگی بحث می کنیم.
صبح شده و ساعت زنگدار به صدا درآمده است اما شما هنوز خواب آلودهاید. چرا؟ خواب آلودگی بعد از هشت ساعت خواب، طبیعی به نظر نمیرسد. آیا نباید پس از بیدار شدن از خواب قبراق و سر حال باشیم؟ نه! تعجب نکنید. روشهای زیادی برای توضیح علتِ خواب آلودگی صبحگاهی وجود دارند. البته با این فرض که شما دچار حمله خواب یا وقفه تنفسی در خواب نباشید. در این مقاله اطلاعاتی درباره اهمیت خواب و عواقب کمبود آن در اختیار شما میگذاریم.
پاسخ علم زیستشناسی عصبی به این پرسش
درست چند ساعت مانده به بیدار شدن از خواب، بیشتر زمان خواب خود را صرفِ خواب همراه با حرکات سریع چشم (REM) میکنیم که در طیِ آن داریم رؤیا میبینیم. مغز ما هنگام رؤیا دیدن بسیار فعال است و مقادیر زیادی از مولکولهای ATP را که حامل انرژی هستند، مصرف میکند. حرف «A» مخففِ Adenosine (آدنوزین) است. تولید و رهاسازی آدنوزین در مغز ما با سوختو ساز بدنمان هنگام خواب مرتبط است و رابطه مستقیمی بین سطح آدنوزین در مغز و احساس خواب آلودگی وجود دارد. چرا؟ آدنوزین یک انتقالدهنده عصبی است که جلوی فعالیت نورونهای مسئولِ بیدار کردن ما را میگیرد. ما به خاطر باقیمانده آدنوزین که هنگام رؤیا دیدن در مغزمان جمع شده، با حالت خواب آلودگی بیدار میشویم.
آیا دیشب دیر خوابیدید؟
کسانی که ترجیح میدهند تا دیر وقت بیرون از خانه باشند، معمولا دیر میخوابند و دیر از خواب بیدار میشوند و بعدازظهر یا شب به لحاظ ذهنی و جسمی عملکرد بهتری دارند. این افراد در مقایسه با سحرخیزها بسیار بیشتر در معرض اضطرابهای مربوط به خواب، اختلال کارایی فرد در طول روز و کیفیت پایین خواب هستند. موضوع نگرانکنندهتر این است که در اشخاص سالم و جوان دیر خوابیدن موجب کوچک شدن هیپوکامپ میشود. کوچک شدن هیپوکامپ موجب ضعیف شدن حافظه و تواناییِ یادگیری میشود.
آیا دیشب با شکم خالی خوابیدید؟
شانسِ خوب خوابیدن خود را میتوانید با نوع غذایی که قبل از خواب میخورید، بالا ببرید. محققان در تحقیقی که به تازگی انجام شد، دریافتند که خوردن خوراکیهای شیرین میتواند سبب خوابآلودگی شود. افزایش سطح قند خون، فعالیت نورونهای محرک خواب را افزایش میدهد. این نورونها در نقطهای از مغز زندگی میکنند که فاقد سدّ خونی – مغزی است. بنابراین زمانی که حضور شکر را در خون احساس کنند، به شما احساس خواب آلودگی میدهند. شاید این گفته بتواند دلیل خواب آلودگی ما را بعد از خوردن وعدههای غذایی سنگین توضیح بدهد. اینها بخشی از شواهدی هستند که نشان میدهند مغز ما برای حفظ عملکرد طبیعی خود به مقدار قابل توجهی شکر نیاز دارد.
با بالا رفتن سن، ریتم طبیعی خواب هر چه بیشتر مختل شده و رفتهرفته به خواب آلودگی در طول روز منجر میشود.
عواقب کمبود خواب چیست؟
گر چه دانشمندان هنوز دقیقا علت خوابیدن را کشف نکردهاند ولی به این نتیجه قطعی رسیدهاند که ما هر شب به شش تا هشت ساعت خواب احتیاج داریم. کمبود خواب احتمالِ مشاجره با اطرافیان و تمرکز بر خاطرات و احساسات منفی را بیشتر میکند. بیثباتی احساسی احتمالا به علت کاهش توانایی لوبِ پیشانی در کنترل سیستم لیمبیک یا سامانه عصبی – احساسی ماست. از عوارض دیگر کمبود خواب میتوان به بیمیلی به گفتوگو و از دست دادن تمرکز در حین گفتوگو اشاره کرد. کمبود خواب به ذخیره حافظه ما آسیب میرساند و باعث میشود رویدادهایی را به یاد بیاوریم که در واقعیت رخ ندادهاند. کمبود شدید خواب ممکن است به اختلال در تصمیمگیری و احتمالا توهم بصری منجر شود. اگر کمبود خواب به صورت مداوم ادامه پیدا کند، شما را در معرض بیماریهای اختلالات خودایمنی، سرطان، سندروم متابولیک و افسردگی قرار میدهد. چرا؟ مطالعات اخیر حاکی از آن است که خوابیدن برای دفع پروتئینهای غیر طبیعی و احتمالا سمّی مغز مهم است، زیرا این پروتئینها ممکن است انباشته شوند و احتمالِ ابتلا به زوالِ عقل را در کهنسالی افزایش بدهند.
با توجه به مطالبی که گفته شد، اگر تاکنون به هر دلیلی به کیفیت خواب خود اهمیت نمیدادید، این عادت ناسالم را کنار بگذارید.»
علت خواب آلودگی در کودکان
دلایل ایجاد حس ضعف و خستگی در کودک
با توجه به جنب و جوش بالای کودکان، احساس ضعف و خستگی در آنها طبیعی است که معمولا با استراحت کردن، چرت زدن و خوابیدن رفع میشود. ولی اگر با وجود خواب کافی، ضعف و خستگی در کودک باقی بماند، نشان دهنده اختلال در سلامت کودک است. در این صورت باید با پیدا کردن علت اصلی این مشکل، روش درمانی مناسبی انتخاب کرد. در این مطلب در مورد علل ضعف و خستگی در کودک و راهکارهایی برای درمان آن، صحبت میکنیم.
علت ضعف و خستگی در کودک
دلایل مختلفی وجود دارد که موجب ضعف و خستگی در کودک میشود که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کم خونی
کم تحرکی
تغذیه نامناسب
کم کاری تیروئید
کمبود خواب
افسردگی
همینطور که ملاحظه میکنید ضعف و خستگی در کودک علل مختلفی دارد، به همین دلیل یافتن علت اصلی آن کار دشواری است. در ادامه به شرح هر یک از این موارد پرداختهایم:
کم خونی
به کمبود گلبولهای قرمز خون که وظیفه انتقال اکسیژن در سراسر بدن را بر عهده دارند، کم خونی گفته میشود. کمبود ذخایر کافی آهن در خون منجر به کم خونی میشود. بنابراین اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی کودک سرشار از آهن باشد. به این منظور میتوانید جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخممرغ، سبزیهای دارای برگ سبز تیره (مانند جعفری و اسفناج)، حبوبات و غلات صبحانه غنی شده با آهن را در برنامه غذایی کودک قرار دهید. پودر شیر غنی شده آپتاکید نیز حاوی آهن است و میتواند بخشی از آهن مورد نیاز بدن کودک را تأمین کند.
کم تحرکی
کم تحرکی باعث ایجاد ضعف و خستگی در کودک میشود. امروزه کودکان بیشتر وقت خود را در خانه میگذرانند و با بازیهای کامپیوتری سرگرم میشوند. کمبود حرکت فیزیکی منجر به چاقی مفرط نیز میشود که ضعف و خستگی بیشتری را در پی دارد.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی کودک باعث ضعف و خستگی میشود. برای رشد فیزیکی مناسب باید رژیم غذایی کودک حاوی پروتئین، کلسیم، آهن، ویتامینهای گروه B، ویتامین D، روی و غیره باشد. پودر شیر غنی شده آپتاکید حاوی آهن، کلسیم، امگا ۳، ویتامین D و پره بیوتیک است. بنابراین برای تامین بخش اعظمی از این مواد مغذی که جذب آنها از طریق مصرف غذا و خوراکیهای روزانه بسیار پایین است میتوان از پودر شیر غنی شده آپتاکید در رژیم غذایی کودک استفاده کرد.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید یکی دیگر از اختلالاتی است که میتواند منجر به ضعف و خستگی در کودک شود. با یک آزمایش خون ساده میتوان کم کاری تیروئید را تشخیص داد.
کمبود خواب
معمولاً کودکان در بیشتر ساعات روز، مشغول فعالیت و بازی کردن هستند و در اغلب موارد هم شبها خیلی دیر میخوابند. نداشتن استراحت کافی در طی روز و فعالیت زیاد کودک منجر به کمبود خواب میشود که خود باعث ایجاد ضعف و خستگی در کودک خواهد شد.
افسردگی
یکی دیگر از دلایل خستگی در کودکان افسردگی است. اگر فرزندتان همیشه ناراحت است و از بودن در کنار دوستان، خانواده و انجام کارهای جدید و پرهیجان لذت نمیبرد، بهتر است به مشاور مراجعه کنید.
درمان ضعف و خستگی در کودک
برای درمان ضعف و خستگی در کودک باید پیش از هر چیزی از خواب کافی و راحت او مطمئن شوید. هنگام خوابیدن کودک، خروپف کردن و دیگر اختلالات مربوط به خواب را بررسی کنید.
از رژیم غذایی کودک و دریافت همه گروههای غذایی، مواد مغذی و ویتامینها اطمینان حاصل کنید.
در مورد مشکلات احتمالی در مدرسه و ارتباط با دوستان از کودک خود بپرسید و مطمئن شوید از مشکلات روحی رنج نمیبرد.
اگر تصحیح الگوی خواب و تغذیه مناسب در درمان این مشکل کارساز نبود، برای بررسیهای دقیقتر و یافتن علت به پزشک مراجعه کنید.