انواع درمان جایگزینی استروژن / هورمون درمانی با استروژن

حتی پس از اینکه شما تصمیم به درمان جایگزینی استروژن (ERT) می گیرید، تصمیم گیری هنوز به پایان نرسیده است. انواع مختلفی از استروژن درمانی به شیوه های مختلف وجود دارد، مانند قرص ها، پچ ها، شیاف ها و موار دیگر.

بهترین نوع درمان جایگزینی استروژن به سلامتی، علائم، ترجیحات شخصی و انتظار شما از درمان بستگی دارد. مثلا، اگر هنوز رحم خود را خارج نکرده اید، می توان از درمان ترکیبی استروژن با هورمون پروژسترون استفاده کرد.

در ادامه انواع درمان جایگزینی استروژن مطالب زیر را مرور می کنیم.

استروژن چیست ؟

قرص ها

پچ های پوستی

کرم ها، ژل ها و اسپری های موضعی

شیاف ها، حلقه ها و کرم های واژنی

انتخاب بهترین نوع درمان

زمان قطع مصرف

باورهای غلط

استروژن چیست ؟

استروژن به آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها کمک می‌کند، عادت ماهانه را تنظیم می‌کند و باعث باروری زن می‌شود.

استروژن عملکردهای مهم دیگری شامل تنظیم دمای پوست و رطوبت واژن و تراکم استخوان‌ها نیز در بدن دارد.

کاهش استروژن علائم یائسگی زیر را به دنبال دارد:

• گرگرفتگی
• عرق کردن شبانه
• خشکی واژن
• کاهش میل جنسی
• بی‌اختیاری ادراری
• پوکی استخوان

بسیاری از این علائم ظرف مدت دو تا پنج سال از بین می‌رود به جز خشکی واژن، بی اختیاری ادراری و پوکی استخوان که در صورت درمان نشدن، بدتر خواهد شد.

درمان استروژن: قرص ها

• این قرص ها چیستند؟ داروی خوراکی رایج ترین نوع درمان جایگزینی استروژن است. مثال ها در این نوع درمان شامل استروژن های کونژوگه (پرمارین)، استرادیول (استریس) و استارتاب می باشند. مقدار دارو را طبق دستورالعمل پزشک استفاده کنید. بیشتر قرص های استروژن یک بار در روز و بدون غذا استفاده می شوند. استفاده از انواع دیگر نیز مقداری پیچیده تری است.
• مزایا: قرص های استروژن همانند سایر انواع درمان استروژنی می توانند مشکلات مربوط به علائم یائسگی را حل نموده یا کاهش دهند. همچنین می توانند خطر پوکی استخوان را نیز پایین بیاورند. با وجود راه های جدیدتر برای استفاده از درمان جایگزینی استروژن، داروهای خوراکی استروژن بهترین نوع درمان استروژنی هستند که تاکنون مورد مطالعه قرار گرفته اند.
• معایب: خطرات این نوع از درمان بخوبی به اطلاع عموم رسیده است. استروژن بخودی خود کمی خطر سکته مغزی، لخته شدن خون و مشکلات دیگر را افزایش می دهد. این دارو در ترکیب با هورمون پروژسترون، می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه و حمله قلبی را نیز بالا ببرد. استروژن های خوراکی همانند هرگونه درمان استروژنی نیز می توانند عوارض جانبی خاصی بدنبال داشته باشند. این عوارض عبارتند از ورم و درد سینه، تخلیه واژنی، سردرد و حالت تهوع. از آنجایی که جذب این دارو برای کبد دشوار است، بهتر است افراد مبتلا به نارسایی های کبدی از آن استفاده نکنند. در عوض، این افراد می توانند از انواع دیگر استروژن استفاده نمایید.

استروژن مخصوصا در مواقعی که فرد از داروهای خاصی استفاده می کند یا مشکلات گوارشی دارد، گاهی ممکن است بخوبی جذب نشود. این امر سبب افزایش کلسترول خون می شود، زیرا سوخت و ساز استروژن در کبد صورت می گیرد.

درمان استروژن: پچ های پوستی

• پچ پوستی چیست؟ پچ پوستی نوع دیگری از درمان جایگزینی استروژن است. آلورا، کلی مارا پرو و کامبی پچ در این دسته قرار دارند. منوستار نسبت به انواع دیگر پچ، استروژن کمتری دارد و فقط برای کاهش خطر پوکی استخوان استفاده نمی شود. این دارو به بهبود علائم دیگر یائسگی کمکی نمی کند.

معمولا پچ را در قسمت پایینی شکم، در زیر خط کمر قرار می دهند. سپس طبق دستورالعمل در هفته یک یا دو مرتبه آنرا تعویص می کنند.

• مزایا: در کنار مزایای مشابه درمان خوراکی، این نوع درمان استروژن دارای مزیت های بیشمار دیگری نیز می باشد. مثلا استفاده از پچ راحت است. شما این پچ را روی بدن قرار می دهید و دیگر نگران استفاده روزانه از قرص ها نیستید.

درحالی که قرص های استروژن میتواند برای افراد مبتلا به مشکلات کبدی خطرناک باشد، اما پچ ها مشکلی ایجاد نمی کنند، زیر استروژن از کبد عبور کرده و وارد خون می شود. مطالعه ای در سال ۲۰۰۷ نشان داد که پچ همانند قرص های استروژن، زنان را در دوره پس از یائسگی در معرض لخته شدن خون قرار نمی دهد، البته قبل از نتیجه گیری قطعی درباره برتری پچ ها نسبت به قرص ها، می بایست مطالعات جامع تری صورت پذیرد. درحال حاضر، تمامی استروژن ها هشدار مشابهی را درباره لخته شدن خون با خود حمل می کنند.

• معایب: هنوز برای دانستن اینکه طبق نظر برخی کارشناسان پچ های استرژن نسبت به قرص استروژن بی خطر تر هستند، بسیار زود است. بنابراین در حالت کنونی در نظر بگیرید که پچ های استروژن نیز همان خطرات مشابه را بدنبال دارند، مشکلات جدی مانند سرطان و سکته مغزی. همچنین همانند قرص استروژن، دارای عوارض جانبی مشابه اما کمتری هستند. این عوارض شامل ورم دردناک سینه ها، تخلیه واژنی، سردرد و حالت تهوع می شوند. پچ به نوبه خود می تواند در محل قرارگیری، سبب تحریک پوست نیز شود.

پچ های استروژن را نباید در معرض گرما و نور مستقیم خورشید قرار داد. گرما سبب می شود که استروژن سریعتر در بدن رها شود، این امر در ابتدا سبب بالا رفتن مقدار استروژن و سپس کاهش آن در بدن می شود. بنابراین هنگامی که از پچ استروژن استفاده می کنید، از سونا و حمام آفتاب امتناع کنید.

درمان استروژن: کرم ها، ژل ها و اسپری های موضعی

• این کرم ها و ژل ها چیستند؟ ژل های استروژن (مانند استروژ و ودی ژل)، کرم ها (مانند استراسورب) و اسپری ها (مانند اوامیست) راه دیگری برای دریافت استرژن در بدن شماست. این نوع درمان استروژن همانند پچ ها، مستقیما از طریق پوست جذب جریان خون می شود. نحوه استفاده از این کرم ها فرق می کند، اما معمولا از آنها فقط یکبار در روز استفاده می شود. استروژن بر روی یک بازو استفاده می شود، از مچ دست تا کتف. استراسورب بر روی پاها و اِوامیست روی بازو استفاه می شود.
• مزایا: از آنجایی که کرم های استروژن از طریق پوست جذب شده و مستقیما وارد خون می شوند، برای افرای که مشکلات کبدی یا استفاده از قرص خوراکی دارند، بی خطرتراند.
• معایب: در مورد ژل ها، کرم ها، و اسپری های استروژن هنوز مطالعات کافی صورت نگرفته است. کارشناسان هنوز درباره بی خطر بودن این کرم ها نسبت به قرص خوراکی مطمئن نیستند. بنابراین خطر مشابه شرایط جدی مانند سرطان و سکته مغزی را می توان از این نوع درمان نیز انتظار داشت.

یکی از مشکلات بالقوه در استفاده از این نوع درمان استروژن این است که ژل، کرم و اسپری می توانند قبل از جذب کامل شسته شده و یا از روی پوست پاک شوند. پس قبل از پوشیدن لباس از خشک شدن کرم یا ژل بر روی پوست مطمئن شوید. همیشه پس از استحمام از این کرم ها استفاده کنید.

از آنجایی که استروژن از طریق پوست جذب می شود، بنابراین اجازه ندهید که اعضای خانواده این کرم ها و ژل ها را لمس کنند. در صورت انجام چنین کاری، مقادیری از استروژن وارد بدنشان می شود. به همین دلیل از تمیز و خشک بودن دست هایتان پس از استفاده از کرم و ژل اطمینان حاصل کنید.

 

درمان استروژن: شیاف ها، حلقه ها و کرم های واژنی

• اینها چیستند؟ این نوع درمان استروژنی را می توان مستقیما در قسمت واژن بکار برد. در حالت کلی، این درمان برای زنانی توصیه می شود که دارای خشکی واژن، خارش، سوزش و درد در حین رابطه جنسی هستند. قرص های واژنی (واژیفم)، کرم ها (استریس یا پرمارین) و حلقه های قابل جاگذاری (استرینگ یا فمرینگ) از جمله داروهای قابل استفاده این نوع درمان هستند.

بنا به نوع محصول، مقدار دقیق آن فرق می کند. اما در کل، حلقه های واژنی را می بایست هر سه ماه یکبار عوض کرد. قرص های واژنی برای یک یا دو هفته بصورت روزانه استفاده می شوند؛ بعد از این مدت، در هفته دو بار از این قرص ها استفاده کنید. کرم ها را می توان طبق برنامه متفاوت، چندین بار در هفته بصورت روزانه استفاده نمود.

• مزایا: تحقیقات نشان داده اند که این قرص ها در زمان درمان علائم مشکلات واژنی ناشی از یائسگی، مانند خشکی، از دیگر انواع درمان استروژنی موثرتر هستند. برخی از انواع این درمان ها مانند پچ ها، می توانند راحتر از استفاده روزانه از قرص باشند. بعضی شیاف ها و حلقه های واژنی، مقدار کمی استروژن دارند و تنها بر روی همان قسمت تاثیر می گذارند. مزیت این حلقه ها و شیاف ها این است که بدون قرار دادن کل بدن در معرض استروژن، علائم مشکلات واژنی را بهبود می بخشند. از نظر تئوری، این امر می تواند خطرات جدی ناشی از درمان استروژن را کاهش داده و برای زنانی که نمی توانند از درمان بدنی برای بهبودی استفاده کنند، بی خطر باشد.
• معایب: شیاف ها و حلقه های حاوی مقادیر اندک استروژن، تنها سبب بهبود علائم واژنی یائسگی ناشی از جراحی می شوند و به بهبود علائمی مانند گرگرفتگی کمکی نمی کنند. اما در حین اینکه استفاده از مقادیر بالای شیاف، حلقه و کرم می توانند به بهبود علائم کمک کنند، اما می توانند فرد را در معرض خطرات مشابه انواع دیگر درمان استروژن مانند افزایش خطر سرطان و سکته مغزی قرار دهند. اکثر پزشکان استفاده طولانی مدت از درمان استروژنی واژنی را برای زنانی که هنوز رحم خود را خارج نکرده اند، توصیه نمی کنند، زیرا این مساله می تواند خطر ناشی از سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

انتخاب بهترین نوع درمان استروژن

در زمان انتخاب نوع درمان استروژن، حتما با پزشک خود مشورت کنید. روش های جدیدتر درمان استروژن همانند استفاده از قرص استروژن برای طولانی مدت، هنوز بخوبی تحقیقاتی که راجع به قرص آن صورت گرفته، مورد مطالعه قرار نگرفته اند. این روش ها ممکن است خطرات کمتر یا متفاوتی داشته باشند که ما از آن بی اطلاع هستیم. پزشکتان می بایست در جریان آخرین تحقیقات انجام شده در این زمینه قرار گیرد.

تا به امروز، خطرات کامل هورمون درمانی هنوز مشخص نشده است. بنابراین اگر تصمیم به استفاده از این درمان گرفته اید، متخصصان در کل کمترین مقدار از این داروها را در کوتاه ترین زمان ممکن برایتان تجویز خواهند کرد. با پزشکتان درباره مدت زمان استفاده از این درمان ها و نحوه محدود نمودن خطرات ناشی از آن مشورت کنید.

زمان قطع مصرف هورمون درمانی

بسیاری از زنان می‌توانند بعد از کاهش علائم یائسگی، مصرف هورمون درمانی جایگزین را متوقف کنند. این اتفاق دو تا پنج سال بعد از شروع درمان جایگزینی هورمون روی می‌دهد.

درمان جایگزینی هورمون را باید به مرور قطع کرد. ممکن است چند ماه بعد از قطع درمان، علائم یائسگی دوباره به وجود آید. اگر بعد از قطع درمان جایگزینی هورمون، علائم یائسگی در شما پدیدار شد و چند ماه ادامه داشت یا اینکه علائم شدت یافت، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است نیاز باشد دوباره درمان را با مقدار خیلی کم شروع کنید.

بعد از قطع درمان جایگزینی هورمون، باید درمانی برای خشکی واژن و جلوگیری از پوکی استخوان شروع کنید. کرم‌ها و روان کننده‌های موجود برای خشکی واژن استفاده می‌شوند و داروهایی که بیس فسفونات نام دارند تأثیر بسزایی بر درمان پوکی استخوان دارند.

باورهای غلط درباره هورمون درمانی

بعضی از باورهای غلط درباره این نوع درمان در زیر آورده شده است، در نهایت انتخاب این نوع درمان به عهده شماست.

من از این نوع درمان خسته شده‌ام زیرا فایده‌ای ندارد.

بیش از ۵۰ نوع هورمون درمانی جایگزین وجود دارد. از این درمان به شیوه‌های مختلف مانند قرص‌های خوراکی، ژل‌ها و چسب‌های قابل استفاده روی پوست و یا کاشت می‌توان استفاده کرد. از شیوه‌های مختلف استفاده کنید تا مناسب‌ترین آنها را برای خود انتخاب کنید.

اگر از این نوع درمان استفاده کنم نمی‌توانم باردار شوم.

شما در حالی که از این نوع درمان استفاده می‌کنید، می‌توانید باردار شوید.

این درمان به هیچ وجه از بارداری جلوگیری نمی‌کند. اگر کمتر از ۵۰ سال دارید تا دو سال بعد از آخرین عادت ماهانه از این درمان استفاده کنید و اگر بیشتر از ۵۰ سال دارید به مدت یک سال از آن استفاده کنید.

در صورت برداشتن رحم با عمل جراحی نیازی به هورمون درمانی جایگزین نیست.

الزاماً صحیح نیست. بهترین روش هورمون درمانی جایگزین برای افرادی که رحم آنها به وسیله عمل جراحی برداشته شده است،

استفاده از هورمون درمانی جایگزین با استروژن تنها است.

هورمون درمانی جایگزین ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون، هیچ مزایای بیشتری ندارد و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.

اگر رحم به طور کامل برداشته نشده باشد و بخشی از دیواره رحم وجود داشته باشد، باید از هورمون درمانی جایگزین ترکیبی استفاده کنید.

درمان مکمل مناسب‌ترین گزینه است.

بعضی از درمان‌های گیاهی مانند مصرف سویا و شبدر قرمز حاوی استروژن‌های طبیعی هستند؛ اما هورمون درمانی جایگزین با این درمان‌های گیاهی کاملاً متفاوت است.

هیچ یک از شواهد پزشکی ثابت نمی‌کند که درمان‌های مکمل برای یائسگی مفید باشند.

این درمان‌ها گاهی اثرات جانبی ناخوشایندی دارند یا با داروهای دیگر تداخل دارویی ایجاد می‌کنند که هر دو برای فرد خطرناک است.

با پزشک خود درباره اینکه استفاده از هورمون درمانی جایگزین گیاهی و همچنین فواید و مضرات آن مشورت کنید.